“เราลาออกจากงานประจำในบริษัทที่กรุงเทพฯ และกลับบ้านมาทำสวนผักและผลไม้ที่นครสวรรค์ราวปี 2560 ปลูกฝรั่ง มะม่วง ส้มโอ มะนาว กล้วย ฯลฯ ตั้งชื่อว่า ‘ไร่อุดมสุข’
ที่หันมาทำการเกษตร จะว่าเป็นเทรนด์ก็ใช่ และเราก็มีที่ดินที่บ้านเป็นต้นทุนอยู่แล้ว เราก็อยากอยู่บ้านด้วย จึงคิดว่าถ้าทำตรงนี้ได้ก็น่าจะมีความยั่งยืนกว่า ขณะเดียวกัน ก็มาคิดว่าถ้าเราสามารถทำฟาร์มเกษตรที่สามารถผลิตอาหารปลอดภัยให้แก่ผู้บริโภคได้ เมืองของเราก็น่าจะยั่งยืนไปด้วย ก็เลยศึกษาข้อมูลเรื่องนี้ รวมถึงประสานกับหน่วยงานต่างๆ ที่สนับสนุนการทำเกษตรปลอดภัยมาตั้งแต่เริ่มอาชีพใหม่
จนมาปี 2562 เราได้ยินข่าวจากเทศบาลนครนครสวรรค์ว่าจะมีการจัดตั้งกฎบัตรนครสวรรค์ เราไม่รู้ว่าสิ่งนี้มันคืออะไร แต่ในรายละเอียดของกฎบัตร มีคำว่าอาหารปลอดภัย กับคำว่าพัฒนาเมืองอยู่ด้วย ก็เลยตัดสินใจไปร่วมประชุมกับเขาที่สำนักงานเทศบาล
พอไปประชุมก็ได้รู้จักอาจารย์ฐาปนา (ฐาปนา บุณยประวิตร เลขานุการกฎบัตรไทย) คุยกับเขาว่าเราพอมีเครือข่ายที่สนใจการทำเกษตรปลอดภัย รวมถึงกลุ่มที่อยากทำเกษตรอินทรีย์อยู่ ในเมื่อกฎบัตรนครสวรรค์มีกิจกรรมการออกแบบสมาร์ทฟาร์มแล้ว เราจะขอขึ้นกลุ่มเกษตรและอาหารปลอดภัยด้วยได้ไหม อาจารย์ฐาปนาก็บอกว่าดีเลย เพราะคุณสมศักดิ์ อรุณสุรัตน์ ประธานสภาเทศบาลนครนครสวรรค์ เขาก็อยากให้มีสาขานี้ด้วย เพียงแต่ภายในเขตเทศบาลนครไม่มีกลุ่มเกษตรกรอยู่เลย
กฎบัตรนครสวรรค์เป็นส่วนสำคัญที่เชื่อมให้กลุ่มของเราได้รู้จักหน่วยงานต่างๆ ที่หลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้เข้าถึงผู้ประกอบการที่กำลังมองหาพืชผักปลอดภัยไปใช้กับธุรกิจ เราก็รวมกลุ่มเกษตรปลอดภัยจาก 15 อำเภอทั่วจังหวัด นำผลผลิตมาจำหน่ายให้กับกลุ่มธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นภัตตาคารอาหารจีนเล่งหงษ์ที่ทำคอร์สอาหารสุขภาพและอาหารคลีน ครัวของโรงพยาบาลศรีสวรรค์ที่ต้องการเสิร์ฟผักอินทรีย์แก่คนไข้ รวมถึงกิจการอื่นๆ เป็นต้น
นอกจากเกษตรกรอย่างพวกเราได้เจอตลาด กฎบัตรยังเชื่อมให้เราได้มีโอกาสบุกเบิกพื้นที่การเรียนรู้อีกด้วย
นั่นคือการร่วมมือกับ คุณตุ้ย-ธนาเทพ ถึงสุข เจ้าของโรงแรมแกรนด์ฮิลล์ ที่เขามีที่ดินเปล่าที่อยากพัฒนาเป็นฟาร์มเกษตรอินทรีย์ในตัวเมือง เขาได้แบบการปรับปรุงพื้นที่เป็นสมาร์ทฟาร์มจากทางกฎบัตรมาแล้ว แต่เขาต้องการกลุ่มเกษตรกรเข้าไปจัดการพื้นที่ เพื่อปลูกผลผลิตออร์แกนิกส่งให้กับโรงแรม ขณะเดียวกันก็ใช้พื้นที่นี้เป็นพื้นที่เรียนรู้สำหรับผู้ที่สนใจทำเกษตรอินทรีย์ โดยตั้งชื่อว่า ‘ฟาร์มสุขสมใจ’
เราก็เลยใช้ฟาร์มสุขสมใจของคุณตุ้ยเป็นทั้งพื้นที่ที่เปิดให้คนมาเรียนรู้เรื่องการเกษตร และพื้นที่กึ่งๆ สำนักงานของกลุ่มกฎบัตรเกษตรและอาหารปลอดภัยของพวกเรา ซึ่งตอนนี้เรามีสมาชิกราว 20 กว่าคนทั่วจังหวัด
บทบาทของเราคือการรวมผลผลิตจากสมาชิกเพื่อส่งให้โรงแรม ร้านอาหาร โรงพยาบาลที่ต้องการวัตถุดิบปลอดภัย ส่วนที่เหลือ ก็แล้วแต่สมาชิกจะนำไปขายตามตลาดนัดต่างๆ ทั้งนี้เราไม่ได้ทำหน้าที่เป็นพ่อค้าคนกลางแต่อย่างใด ใบสั่งซื้อจากลูกค้ามาเท่าไหร่ ก็เท่านั้น เราไม่ได้กำไรอะไรจากตรงนี้ เพียงแค่อยากส่งเสริมและเพิ่มช่องทางการขายให้พี่น้องเกษตรกร และกระตุ้นให้เกษตรกรรายอื่นๆ หันมาทำเกษตรปลอดภัยและเกษตรอินทรีย์กันมากๆ
นครสวรรค์เป็นเมืองอาหารการกินค่ะ เรามีทั้งแหล่งผลิตวัตถุดิบชั้นเลิศ และร้านอาหารท้องถิ่นที่เสิร์ฟแต่เมนูรสเลิศ เรามีศักยภาพในระดับครัวของภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบนได้ ถ้าเราส่งเสริมเรื่องวัตถุดิบปลอดภัยเข้ามาอีก ครัวของเราจะมีมูลค่าเพิ่มได้อีกเยอะ และที่สำคัญคือสุขภาพของผู้บริโภคก็จะดีขึ้น เพราะอาหารการกินที่ดีคือยาบำรุงสุขภาพกลายๆ นั่นเองค่ะ”
รัตนาภรณ์ ทองแฉล้ม
ประธานกฎบัตรสาขาเกษตรและอาหารปลอดภัย จังหวัดนครสวรรค์
เจ้าของไร่อุดมสุข
พลังคน พลังโคมลำพูน: เมืองเล็ก ๆ ที่เปี่ยมไปด้วยพลังสร้างสรรค์ แม้ ดร.สุดารัตน์ อุทธารัตน์ เป็นคนเชียงใหม่ เธอก็หาใช่เป็นคนอื่นคนไกลสำหรับชาวลำพูนเพราะก่อนจะเข้ามาขับเคลื่อนงานวิจัยเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาดกับเทศบาลเมืองลำพูน เธอได้ทำวิจัยเกี่ยวกับเมืองแห่งนี้มาหลายครั้ง โดยเฉพาะโครงการขับเคลื่อนเยาวชนเพื่อเตรียมพร้อมสู่การเป็นพลเมืองของเมืองแห่งการเรียนรู้ของ UNESCO ในปี 2566-2567 - นั่นล่ะ…
“เป็นสิ่งวิเศษที่สุด ที่ผ้าไหมของจังหวัดลำพูนได้ปรากฏต่อสายตาผู้คนทั้งในและต่างประเทศ ทั้งเมื่อครั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงให้การส่งเสริม และทรงฉลองพระองค์ด้วยผ้าไหมยกดอกลำพูนในพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ และกระทั่งในปัจจุบัน สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 10 ก็ทรงส่งเสริมผ้าไหมไทย และฉลองพระองค์ด้วยผ้าไหมยกดอกลำพูนในพระราชพิธีสำคัญเช่นกัน ดิฉันเป็นคนลำพูน มีความภูมิใจในงานหัตถศิลป์การทอผ้าไหมยกดอกนี้มาก ๆ และตั้งใจจะรักษามรดกทางวัฒนธรรม ทำหน้าที่ส่งต่อถึงคนรุ่นต่อไป…
“ความที่โตมาในลำพูน เราตระหนักดีว่าเมืองเรามีต้นทุนทางวัฒนธรรมที่สูงมาก ทั้งยังมีบรรยากาศที่น่าอยู่ อย่างไรก็ดี อาจเพราะเป็นเมืองขนาดเล็ก ลำพูนมักถูกมองข้ามจากแผนการพัฒนาของประเทศ เป็นเหมือนเมืองที่มีศักยภาพ แต่ยังไม่ถูกปลุกให้ตื่นความที่เราเคยทำงานที่ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (ปัจจุบันคือสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA - ผู้เรียบเรียง) ได้เห็นตัวอย่างความสำเร็จของกระบวนการพัฒนาย่านด้วยกรอบพื้นที่สร้างสรรค์ในหลายพื้นที่…
“ผมเป็นคนลำพูน และชอบทำกิจกรรมนอกห้องเรียนมาตั้งแต่เด็ก ปัจจุบันเป็นประธานสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดลำพูน ควบคู่ไปกับกำลังศึกษาคณะรัฐศาสตร์ ชั้นปีที่ 4 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่จากประสบการณ์การทำงานในสภาฯ ทำให้ผมเห็นว่า เยาวชนลำพูนมีศักยภาพที่หลากหลาย แต่สิ่งที่ขาดไปคือเวทีที่เปิดโอกาสให้พวกเขาได้แสดงความสามารถและพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง นอกเหนือจากการสนับสนุนจากโรงเรียนหรือโครงการของภาคเอกชน ปี 2567 พี่อร (ดร.สุดารัตน์ อุทธารัตน์…
“อาคารหลังนี้แต่ก่อนเป็นที่ประทับของเจ้าราชสัมพันธวงษ์ลำพูน (พุทธวงษ์ ณ เชียงใหม่) น้องเขยของเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าหลวงองค์สุดท้ายของลำพูน อาคารถูกสร้างขึ้นเมื่อปี 2455 หลังจากนั้นก็ถูกขายให้พ่อค้าชาวจีนไปทำเป็นโรงเรียนหวุ่นเจิ้ง สอนภาษาจีนและคณิตศาสตร์ โรงเรียนนี้เปิดได้ไม่นานก็ต้องปิด เพราะสมัยนั้นรัฐบาลเพ่งเล็งว่าอะไรที่เป็นของจีนจะเกี่ยวข้องกับลัทธิคอมมิวนิสต์ แต่หนูก็ไม่รู้หรอกว่าโรงเรียนนี้เกี่ยวข้องหรือเปล่า (ยิ้ม) จากนั้นอาคารก็ถูกเปลี่ยนมาเป็นโรงเรียนมงคลวิทยาในปี…
“เราโตมากับวัฒนธรรมของคนลำพูน ชอบไปเดินงานปอย ร่วมงานบุญ ก่อนหน้านี้ก็เคยทำงานรับจ้างทั่วไป จนเทศบาลฯ มาส่งเสริมเรื่องการทำโคม โดยมีสล่าจากชุมชนศรีบุญเรืองมาสอน เราก็ไปเรียนกับเขา ตอนนี้อาชีพหลักคือการทำโคม ทำมาได้ 2 ปีแล้ว สำหรับเรา โคมคืองานศิลปะ เป็นสัญลักษณ์และมรดกที่ยึดโยงกับวัฒนธรรมของคนบ้านเรา ตอนแรกเราไม่มีความคิดเลยว่ามันจะกลายมาเป็นอาชีพได้…