“ผมคิดทำศูนย์เรียนรู้วิถีเกษตรอินทรีย์มานานแล้ว เพราะได้เรียนรู้จากหลายๆ แหล่ง ก็อยากมาทำที่บ้านผม รวมหมดทุกอย่างที่จุดนี้ ไม่ต้องไปที่ไหนไกล เรามีเครือข่าย อยากมีความรู้ด้านไหนก็แจ้งมา ด้านการเกษตร ปลูกผัก ปลูกพืช ขยายพันธุ์พืชด้านการตอน การเสียบยอด เลี้ยงไส้เดือน เลี้ยงไก่ ปั้นกระถาง ทำถ่านอัดแท่ง
ผมทำบ้านต้นไม้ไว้ 3 หลัง ยังไม่ได้ติดแอร์ไม่มีเฟอร์นิเจอร์ภายใน ตอนนี้ผมไม่สบายก็ดูแลตัวเองก่อน แต่ที่เตรียมไว้คือ ใครสนใจมาเรียนรู้ด้านไหน ผมเป็นวิทยากรสอนให้ คุณมานอนค้างบ้านต้นไม้ มาเรียนรู้ มีค่าใช้จ่าย 5-600 บาท อาหารสั่งได้ สมมติ มีลูกหลาน 5-6 ขวบ อยากปลูกผัก ผมก็สอนให้ เขามาปลูกผักไว้ อาจจะอีก 2-3 อาทิตย์มาเก็บผัก ทำผัดผักกินได้ ผมสอนวิธีตอนพืชเสร็จแล้วก็ให้เด็กตอน ทำเสร็จ ก็ยกให้เขา เขาก็ภูมิใจ
อย่างถ่านอัดแท่งผมก็ได้มาตอนที่เป็นกำนันไปอบรมกับกระทรวงพลังงาน เราไปดูวิธีการทำถ่านอัดแท่ง ซึ่งชาวสวนบ้านเราก็เอาไปเผาบ่อดินหรือเผาทิ้งมั่ง ซึ่งมันทำประโยชน์ได้ เราก็ไปประยุกต์เอามาเผาถ่าน ทำออกมาเป็นก้อนเล็กก้อนน้อย แล้วทำอย่างไรก้อนเล็กก้อนน้อยจะเพิ่มมูลค่า ก็เอามาอัดแท่ง ซึ่งข้อดีคือควันน้อย ใช้ได้คงทน ไม่เปื้อน ระหว่างเผาเราก็รองได้น้ำส้มควันไม้ ก็เป็นประโยชน์ต่อเกษตรอินทรีย์ทั้งหมด แล้วกรมพัฒนาชุมชนมาสอนการทำบัญชีครัวเรือน ผมก็คิดว่าทำยังไงจะได้ผล คือต้องมีผู้นำ ชาวบ้านให้เขาทำ ถ้าไม่รู้จักประยุกต์ รวบรวม ก็ไม่เกิดประโยชน์ อย่างผมเข้าไปดู ในตำบลเรา สมมติมี 300 ครอบครัว กินไข่วันนึงกี่ฟอง 300 ครอบครัวเดือนๆ นึงเป็นหมื่นเป็นแสน ถ้าเรามารวม ทำไมเราไม่เลี้ยงกันละ ผมก็ศึกษาลองเป็นหนูตะเภาเองก่อน ลองทั้งเลี้ยงไก่อารมณ์ดี เลี้ยงไก่แบบคอนโด เลี้ยงแล้วจดบันทึก วิธีเลี้ยงยังไง ให้อาหารยังไง จะคุ้มทุนยังไง แล้วแนะเขาว่าการเลี้ยงไก่มีทั้งข้อดีข้อเสีย เลี้ยงน่ะดีแน่ ขี้ก็ใช้ในสวนเอาใส่เงาะทุเรียนต่อได้ พอเลี้ยงได้ 4 เดือนก็ออกไข่ ไข่ก็บริโภคภายในครัวเรือน ที่เหลือก็เอาไปขาย พอได้เงินเข้า แล้วจะเลี้ยงแบบไหนล่ะ เลี้ยงแบบอารมณ์ดี ปล่อย 20 ตัว เกิดวันนั้นออกไข่ 10 ฟอง แล้วรู้มั้ยตัวไหนออกไม่ออก บางตัวกินอาหารเป็นเดือนๆ ไม่ออกเลย แล้วจะรู้ได้อย่างไร เราก็ลองเป็นกรงตับ เขียน 1-2-3-4 วันนี้ออก 20 แสดงว่าให้ผลผลิตทุกตัวเลย ตัวที่ 3 กินฟรีตั้งเดือน ไม่ออกเลย มันมีทั้งข้อดีข้อเสีย ข้อดีของไก่อารมณ์ดีคือให้ความเป็นประชาธิปไตย ไปไหนมาไหนได้สะดวก เป็นกรงตับต้องช่วยมัน หาอาหารให้กิน น้ำก็ต้องพร้อม ควบคุมก็ได้ผลผลิตดีกว่า ตัวไหนกินฟรีเราก็จะได้รู้ แล้วการเลี้ยงไส้เดือนนี่ดีที่สุด สมัยเราเด็กๆ ขุดดินตรงไหนมีแต่ไส้เดือนทั้งนั้น เดี๋ยวนี้หาแทบไม่ได้ เพราะอะไร ทั้งสารเคมี ปุ๋ย ความสมบูรณ์ของดินไม่มีแล้ว โดยธรรมชาติ หลักความจริง ในท้องไส้เดือนมีเชื้อจุลินทรีย์ตั้ง 20 ชนิด คือมันกินอาหารในดินแล้วผ่านการย่อยสลายจุลินทรีย์ออกมา จุลินทรีย์นี้เป็นตัวปรับสภาพดินให้ดี โดยธรรมชาติไม่ต้องใส่ปุ๋ยเลย นั่นคือวิถีธรรมชาติ เขาแปรรูปของเขาเอง ฉะนั้น ปัจจุบันต้องย้อนยุคเข้ามา เอาไส้เดือนมาเลี้ยง ผมมีเป็นศูนย์เรียนรู้ไส้เดือน กล้าจับมั้ย อาหารไส้เดือนคืออะไร ให้เลี้ยงไส้เดือนอ่างนึงมีมูลค่าเท่านี้ทำเสร็จเอากลับบ้านได้ เอาไปปลูกผักได้เลย
ช่วงผมเป็นกำนัน ทุกเดือนต้องเรียกมาประชุม มีประชุมสัญจรในหมู่บ้านทุกเดือน ให้ชาวบ้านฟัง ก็เป็นความรู้ ซึ่งชาวบ้านก็ชอบ แต่เขาไม่ไปทำกัน อย่างปุ๋ยหมัก โอ้ย ลำบาก ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ง่ายๆ แต่เอาเข้าจริง มันชักไม่ไหว มันต้องย้อนยุค เพราะฉะนั้นที่ผมจะทำศูนย์เรียนรู้นี้ ก็สอดคล้องกับ Learning City คนที่เข้ามาต้องการอยากรู้จริงๆ นั่นล่ะ ถึงจะได้ผล แล้วเขาจะไปขยายผลเอง ถ้าจะเข้ามาหาผมก็ไม่ยาก เปิดแผนที่หาบ้านกำนันบ๊วย
ในหลวงสอนว่าให้อะไรก็แล้วแต่ ไม่ดีเท่าความรู้”
สงัด เมธวัน (กำนันบ๊วย)
ปราชญ์เกษตรท้องถิ่น
WeCitizens ชวนผู้อ่านเรียนรู้เมืองแก่งคอย เมืองประวัติศาสตร์ที่มีบาดแผลจากสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ในวันนี้ แก่งคอยเปลี่ยนบาดแผลแห่งประวัติศาสตร์เป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตอ่านความคิด วิถีชีวิตผู้คนแก่งคอยได้ที่ WeCitizens : เสียงแก่งคอย, สระบุรี - WeCitizens Flip PDF…
WeCitizens ชวนผู้อ่านเดินทางไปจังหวัดนครสวรรค์ เมืองที่อยู่กึ่งกลางระหว่างภาคเหนือและภาคกลาง เมืองที่เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายการเดินทางทางน้ำในอดีต นครสวรรค์จึงเป็นเมืองสำคัญอีกเมืองหนึ่งในฐานะของเมืองที่เป็นศูนย์กลาง (Hub) ทั้งด้านการค้า การคมนาคม และนำมาซึ่งความหลากหลายทางวัฒนธรรมของผู้คนหลากหลายกลุ่ม โดยเฉพาะชาวจีนโพ้นทะเล E-book ฉบับเสียงนครสวรรค์ฉบับนี้ จะพาผู้อ่านทุกคนไปเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวนครสวรรค์ วัฒนธรรมชาวจีนและเทศกาลตรุษจีนที่มีชื่อเสียงโด่งดังในระดับประเทศและนานาชาติ และไปฟังเสียงผู้คนชาวนครสวรรค์ที่มองบ้านเมืองของตนเองตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน…
นอกจากจะถูกจดจำจากเพลงดังที่มีชื่อเดียวกับชื่ออำเภอของ ก้าน แก้วสุพรรณ และเพลงฮิตของคาราบาว ซึ่งสื่อถึงที่มาของชื่อ ‘แก่งคอย’ อย่าง ‘แร้งคอย’ หากไม่ใช่คนในพื้นที่ อาจนึกภาพไม่ออกว่าอำเภอของจังหวัดสระบุรีที่เป็นปากทางขึ้นอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่และประตูสู่ภาคอีสาน มีความสำคัญอย่างไร? ไม่เพียงเป็นเมืองท่าที่สำคัญในการขนส่งสินค้าผ่านแม่น้ำป่าสักและทางรถไฟ อำเภอแก่งคอย ยังเป็นจุดเริ่มต้น (ต่อจากอำเภอเมืองสระบุรี)…
เพราะเมือง คือ ผู้คน และผู้คน คือ ตัวแปรสำคัญที่สุดในการพัฒนาเมือง ความเจริญงอกงามทางวัฒนธรรมหรือการเติบโตทางเศรษฐกิจ และมาตรฐานคุณภาพชีวิต จึงขึ้นอยู่กับศักยภาพ ความสามารถ และความร่วมมือร่วมใจของคนในเมืองเป็นฐานสำคัญ กว่าทศวรรษที่ ‘ขอนแก่นโมเดล’ เป็นโมเดลการพัฒนาเมืองที่ได้รับการยอมรับ และพูดถึงในฐานะแนวคิดและปฏิบัติการการพัฒนาเมืองที่ก้าวหน้ามากที่สุด…
เมืองขอนแก่น ผู้คน กับการเรียนรู้เพื่อก้าวต่อไป ไม่มีภูเขา ไม่มีแม่น้ำสายใหญ่ อยู่ไกลโพ้นจากชายทะเล แหล่งท่องเที่ยวมีชื่อ หรือทรัพยากรธรรมชาติสำคัญก็น้อยนิด แต่มีคนที่เอาจริงเอาจังกับการพัฒนาเมืองกลุ่มใหญ่ที่กล้าคิดกล้าฝัน พยายามทำทุกลู่ให้ความหวังเป็นจริงได้ นี่คือปัจจัยที่ทำให้ช่วงเวลาเพียงกึงศตวรรษนำพาเมืองขอนแก่น เติบโตได้อย่างก้าวกระโดด ‘ผู้คน และความร่วมมือ…
“เมื่อพูดถึงเรื่องเมืองแห่งการเรียนรู้ หรือ Learning City ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน้าที่รับผิดชอบของเทศบาลนครขอนแก่น เราดำเนินงานตามวิสัยทัศน์ที่ว่า ‘พัฒนาเมืองสู่สากล สร้างสังคมแห่งความสุข’ การที่เมืองจะพัฒนาได้และสร้างสังคมที่เป็นสุข ต้องเริ่มที่ ‘คน’ คนที่เป็นกำลังสำคัญในการร่วมกันพัฒนาเมือง ยกตัวอย่างในกรณีที่เปรียบเทียบง่าย ๆ เช่น ถ้าเราจะพัฒนาขอนแก่นเป็นเมือง…