“วิวเมืองเชียงรายจากสกายวอล์กสวยมาก ๆขณะที่ผืนป่าชุมชนของที่นี่ก็มีความอุดมสมบูรณ์จนไม่น่าเชื่อว่านี่คือป่าที่อยู่ในตัวเมืองเชียงราย” “ก่อนหน้านี้เราเป็นพนักงานบริษัทเอกชนที่ต่างจังหวัด จนเทศบาลนครเชียงรายเขาเปิดสกายวอล์กที่ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนดอยสะเก็น และหาพนักงานนำชม เราก็เลยกลับมาสมัคร เพราะจะได้กลับมาอยู่บ้านด้วย ตรงนี้มีหอคอยชมวิวอยู่แล้ว แต่เทศบาลฯ อยากทำให้ที่นี่เป็นแหล่งท่องเที่ยว ก็เลยต่อขยายเป็นสกายวอล์กอย่างที่เห็น ซึ่งสุดปลายของมันยังอยู่ใกล้กับต้นยวนผึ้งเก่าแก่ที่มีผึ้งหลวงมาทำรังหลายร้อยรัง รวมถึงยังมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติบนภูเขา ในป่าชุมชนผืนนี้ จริง ๆ มันเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่แอบมีความหวาดเสียวเหมือนกันนะคะ (หัวเราะ) เพราะเป็นสกายวอล์กที่สูง และก็อยู่ใกล้กับรังผึ้งด้วย…
“ไม่ว่าเชียงรายจะพัฒนาสู่เมืองในนิยามใดเป้าหมายเหล่านี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย ถ้าผู้คนไม่รู้จักเรียนรู้ต้นทุนของเมือง และไม่รู้จักปรับตัวรับกับการเปลี่ยนแปลง” “เวลาพูดถึงเครื่องมือการพัฒนาเมือง ความยากของเชียงรายคือ เราต้องรับมือกับความท้าทายหลายมิติ และไม่อาจละทิ้งประเด็นใดได้เลย เชียงรายเป็นเมืองท่องเที่ยวเชิงศิลปวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ (Brown City) ที่กำลังเผชิญปัญหาเศรษฐกิจซบเซาเหมือนหลายเมืองทั่วประเทศ ขณะเดียวกันก็ต้องรับมือกับสังคมสูงวัย (Silver City) รวมถึงภัยคุกคามด้านสิ่งแวดล้อม ทั้งอุทกภัยและหมอกควันที่เกิดขึ้นทุกปี ในฐานะคนร่วมร่างและจัดทำแผนยุทธศาสตร์ของเทศบาลฯ ผมจึงเข้าใจดีว่า การสร้างสมดุลในการพัฒนาแต่ละด้านเป็นเรื่องสำคัญมาก และนั่นเองที่ทำให้เทศบาลฯ…
“เราหวังให้ที่นี่เป็นมากกว่าห้องสมุดแต่เป็นพื้นที่กลางให้ผู้คนทุกช่วงวัยได้มีความสุขร่วมกัน” “ห้องสมุดเสมสิกขาลัย เกิดจากดำริของ ศ. นพ.เสม พริ้งพวงแก้ว นายแพทย์คนสำคัญผู้บุกเบิกการแพทย์ชนบท และผู้ร่วมจัดทำแผนสาธารณสุขแห่งชาติ ห้องสมุดแห่งนี้ตั้งอยู่บนที่ดินของท่านซึ่งมอบให้เทศบาลนครเชียงรายนำไปใช้เป็นสาธารณประโยชน์ห้องสมุดเปิดเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2556 ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันเกิดของท่าน (เกิดปี 2454 ถึงแก่อนิจกรรม 8 กรกฎาคม 2554) โดยกองการศึกษาของเทศบาลฯ…
“เป้าหมายของโครงการจึงไม่ใช่แค่การเปิดศูนย์เรียนรู้ด้านนวัตกรรมการเกษตร แต่คือการทำให้ศูนย์ฯ แห่งนี้เป็นฟันเฟืองขับเคลื่อนเมืองสุขภาพอย่างยั่งยืน” “เทศบาลนครเชียงรายมีการส่งเสริมให้ชุมชนต่าง ๆ ทำการเกษตรปลอดภัยอยู่แล้ว และแม้จะเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่ที่ไม่ค่อยมีพื้นที่ทำการเกษตร เราก็สามารถประยุกต์ให้พื้นที่จำกัดกลายเป็นแหล่งผลิตอาหารให้คนเมืองได้ เช่น การทำแปลงผักไฮโดรพอนิกส์ เป็นต้น ขณะที่เราก็มีหาดเชียงรายที่มีแปลงขนาดใหญ่ ที่หันมาทำเกษตรปลอดภัยโดยสมบูรณ์ ในบทบาทของศูนย์นวัตกรรมสมุนไพรครบวงจร มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง เราได้เข้ามาหนุนเสริมศูนย์เรียนรู้ด้านการเกษตรที่เทศบาลฯ มีอยู่ ด้วยเทคโนโลยีต่าง ๆ โดยตั้งเป้าให้ศูนย์ฯ แห่งนี้มีมาตรฐานด้านอาหารปลอดภัยในระดับสากล…
“ศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมการเกษตร ไม่ได้มุ่งเป้าไปที่เกษตรกรอย่างเดียวแต่เป็นการสร้างนิเวศการเรียนรู้ด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมสำหรับทุกคน” “ศูนย์เรียนรู้นวัตกรรมการเกษตรที่ทีมงานเราร่วมกันขับเคลื่อน ไม่ได้พุ่งเป้าไปที่การให้ความรู้แก่เกษตรกรผู้ผลิตเพียงฝ่ายเดียวเราร่วมกันออกแบบหลักสูตรระยะสั้นที่ครอบคลุมกับกลุ่มผู้เรียนต่าง ๆ โดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม เริ่มจากกลุ่มนักพัฒนาเมือง และผู้นำชุมชน โดยมองถึงการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย ตอบโจทย์เป้าหมายการเป็นเมืองสีเขียว (Green City)กลุ่มที่สองคือเด็กและเยาวชน โดยเชื่อมโยงไปกับกลุ่มเด็กนักเรียนในโรงเรียนสังกัดเทศบาลทั้ง 8 แห่ง เพื่อผลักดันให้เด็ก ๆ เป็นกลไกสำคัญในการพัฒนาเมืองนวัตกรรมการเกษตรในอนาคตและกลุ่มสุดท้ายคือกลุ่มผู้สูงวัย…
“มหาวิทยาลัยวัยที่สามคือพื้นที่ของคนสูงวัยที่หัวใจไม่แก่ตาม” “นักศึกษาในมหาวิทยาลัยวัยที่สามของเรามีอายุตั้งแต่ 55 ปีขึ้นไป อาวุโสสุดนี่ก็ 80 กว่าปี ใช่ครับ… ถ้าอธิบายด้วยภาษาง่าย ๆ ที่นี่คือโรงเรียนผู้สูงอายุ ทำไมจึงเรียกมหาวิทยาลัย? เพราะโรงเรียนเราเริ่มต้นดำเนินการโดยอาจารย์มหาวิทยาลัย ก็เลยเรียกชื่อนั้น แต่แตกต่างจากมหาวิทยาลัยและโรงเรียนผู้สูงอายุทั่วไปก็ตรงที่ คณะกรรมการของเราเป็นประชาชนทั่วไปในชุมชนต่าง ๆ ที่มาร่วมบริหารจัดการหลักสูตรด้วยกัน มหาวิทยาลัยวัยที่สามเปิดทำการครั้งแรกในปี 2560…
“เพราะไม่ใช่แค่คนในเมืองมีความสุข แต่อาชีพฐานรากของเมืองอย่างเกษตรกร ก็ต้องมีความสุขด้วย” และก็มีคุณสรวงสุดา คุณาแปง เปลี่ยนเท็กซ์ตามนี้ค่ะ สรวงสุดา คุณาแปง “จริง ๆ ชุมชนป่างิ้ว และชุมชนฮ่องลี่ที่อยู่บริเวณหาดเชียงราย เขาริเริ่มทำเกษตรปลอดภัยมาเกือบ 20 ปีแล้ว และเทศบาลนครเชียงรายก็เล็งเห็นว่าที่นี่คือชุมชนต้นแบบสำหรับเมืองอาหารปลอดภัย จึงนำมาสู่การจัดตั้งศูนย์เรียนรู้เกษตรปลอดภัยภายใต้โครงการ ‘ปลูกเพาะรักษ์’ ขึ้นเมื่อปี 2566…
“ทุกวันนี้ป่าในเมืองใหญ่เหลือน้อยเต็มทีแล้วแต่ที่พิเศษคือที่นี่เป็นทั้งป่าชุมชนและแหล่งเรียนรู้ที่เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจของชาวบ้าน” “ในพื้นที่ระดับเทศบาลนคร มีไม่กี่เมืองหรอกที่จะมีภูเขา ป่าชุมชน และวิถีดั้งเดิมของชาวบ้านเหลืออยู่ ชุมชนดอยสะเก็นที่ตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของเมืองเชียงรายคือหนึ่งในนั้นชุมชนเราอยู่ห่างจากย่านใจกลางเมืองแค่ 5 กิโลเมตร ผู้คนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและยังคงมีวิถีในการหาของป่า โดยมีดอยสะเก็นที่อยู่ติดกับหมู่บ้านเป็นแหล่งทรัพยากร และความที่เรามีเอกลักษณ์เช่นนี้ ทางชุมชนและเทศบาลนครเชียงรายจึงเห็นศักยภาพในการพัฒนาที่นี่ให้เป็นศูนย์การเรียนรู้แห่งใหม่ของเมืองขึ้นจุดเริ่มต้นมาจากเมื่อโรงเรียนบ้านทุ่งมน ซึ่งเป็นโรงเรียนที่ตั้งอยู่เชิงเขาในหมู่บ้านปิดตัวลงเมื่อหลายสิบปีก่อน พื้นที่โรงเรียนถูกเปลี่ยนให้เป็นสนามกีฬาของหมู่บ้าน ขณะที่อาคารเรียนก็ถูกใช้เป็นที่ประชุมเหมือนศาลาประชาคม ซึ่งเมื่อเรามีพื้นที่กลางให้ผู้คนได้พูดคุยกัน เราก็มองเห็นตรงกันกับเทศบาลฯ ว่า ป่าในชุมชนเรามันเป็นได้มากกว่าแหล่งทรัพยากร แล้วยังสามารถเป็นห้องเรียนกลางแจ้งขนาดใหญ่ที่ครอบคลุมองค์ความรู้มีหลายมิติอีกด้วยตรงนั้นเองที่องค์การความร่วมมือระหว่างประเทศญี่ปุ่น…
“เขื่อนป้องกันน้ำท่วมเป็นการรับมือที่ปลายเหตุสำคัญกว่านั้นคือวิธีบรรเทาปัญหาสิ่งแวดล้อมตั้งแต่ต้นทาง” “พูดถึงเรื่องน้ำท่วมเชียงราย จริง ๆ แล้ว เทศบาลฯ เรามีการทำโครงสร้างพื้นฐานไว้รองรับพอสมควร แต่ต้องยอมรับว่าครั้งที่ผ่านมา (ปี 2567) เป็นครั้งที่หนักที่สุดในรอบหลายสิบปี และเราไม่อาจรับมือได้ทันการหนึ่งในข้อจำกัดของเมืองคือ พื้นที่ริมแม่น้ำกกที่พาดผ่านเมืองส่วนใหญ่เป็นที่ดินเอกชน ทำให้มีการจัดการที่ยากกว่าหลาย ๆ เมือง แต่เราก็พยายามขยายศักยภาพของเขื่อนป้องกันตลิ่ง โดยยกระดับให้สูงขึ้น รวมถึงใช้ประโยชน์มันเป็นพื้นที่สาธารณะให้ผู้คนได้ผ่อนคลายขณะเดียวกัน เทศบาลฯ…
“เชียงรายเผชิญปัญหาหมอกควันจากการเผาเศษวัสดุพืชเชิงเดี่ยวมานาน เราจึงใช้สมุนไพรเป็นทางเลือกใหม่ ให้เกษตรกรค่อย ๆ เปลี่ยนผ่านสู่การปลูกพืชสมุนไพรคุณภาพสูงแทน” อาจดูเหมือนเป็นความบังเอิญ แต่ในปี 2562 ปีเดียวกับที่เทศบาลนครเชียงรายได้รับเลือกให้เป็น “เมืองแห่งการเรียนรู้” เมืองแรกของประเทศไทยในเครือข่าย UNESCO Global Network of Learning Citiesมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงก็ได้จัดตั้ง “ศูนย์นวัตกรรมสมุนไพรครบวงจร” (Medicinal Plant Innovation Center of…