จากเทคโนธานี บนถนนเลียบคลองห้า ทางหลวงชนบทสาย ปท.3010 เดินรถต่อไปราว 3-4 กิโลเมตรถึงพื้นที่กลุ่มอาคารพิพิธภัณฑ์ 5 แห่ง ประกอบด้วยหออัครศิลปิน, พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติธรณีวิทยาเฉลิมพระเกียรติ, หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช, พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก ซึ่งนำเสนอเรื่องราวชาติพันธุ์วิทยาของกลุ่มชนเผ่าพันธุ์หลากหลายที่ปรากฏอยู่ในแผ่นดินไทย และคลังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร จะเห็นได้ว่าบริเวณคลองห้านี้อุดมด้วยแหล่งเรียนรู้ทั้งด้านวิทยาศาสตร์ สิ่งแวดล้อม ประวัติศาสตร์ และศิลปวัฒนธรรม แต่ละแห่งมีการจัดกิจกรรมและนิทรรศการพิเศษเพื่อดึงดูดผู้เยี่ยมชมมากขึ้น หากมีการกระตุ้นกิจกรรมร่วมกันในเครือข่ายพิพิธภัณฑ์จะยิ่งเพิ่มความน่าสนใจให้ผู้มาเยี่ยมชม แต่ทั้งนี้ ต้องทดในใจไว้ก่อนว่าการเดินทางมาที่คลองห้านี้อาจไม่สะดวกนักด้วยระบบขนส่งสาธารณะมีไม่มากพอ อย่างไรก็ดี ก็เป็นปัญหาที่ได้รับการตระหนักและพยายามหาหนทางแก้ไข ระหว่างนี้ จึงต้องอาศัยรถยนต์ส่วนตัว แท็กซี่ รถรับส่ง รวมถึงการเที่ยวชมแบบทัศนศึกษาของหน่วยงานต่าง ๆ
หออัครศิลปิน จัดแสดงนิทรรศการถาวรพระอัจฉริยภาพทางศิลปะและวัฒนธรรมของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในฐานะทรงเป็น “อัครศิลปิน” ด้วยผลงานจำลองจิตรกรรมฝีพระหัตถ์ ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ และบทเพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ในรูปแบบดนตรี 3 มิติ และพระปรีชาสามารถของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในฐานะทรงเป็น “วิศิษฏศิลปิน” ซึ่งพระราชทานภาพวาดฝีพระหัตถ์ และภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ มาจัดแสดงด้วย
อีกส่วนสำคัญคือห้องศิลปินแห่งชาติ บอกเล่าประวัติผลงานของศิลปินแห่งชาติ 3 สาขา ห้องศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ แสดงป้ายเชิดชูเกียรติของศิลปินแห่งชาติ มีรูปถ่าย ลายเซ็น และคิวอาร์โค้ดให้สืบค้นข้อมูลจากห้องสมุดและระบบคอมพิวเตอร์มัลติมีเดีย โดยนำผลงานต้นฉบับ อาทิ งานจิตรกรรม ภาพพิมพ์ สื่อผสม ประติมากรรม ภาพถ่ายศิลปะ งานหัตถศิลป์ และสถาปัตยกรรม ของศิลปินแห่งชาติทุกท่าน มาหมุนเวียนจัดแสดง
ส่วนห้องศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ จัดแสดงภาพประวัติและผลงานของศิลปินแห่งชาติ และเป็นห้องสมุดที่มีงานวรรณกรรมของบรรดาศิลปินแห่งชาติให้เปิดอ่านได้ ขณะที่ห้องศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง นับว่ามีสีสันที่สุด ด้วยจำลองบรรยากาศเวทีการแสดงและอุปกรณ์งานสร้างสรรค์ศิลปะการแสดง อาทิ เพลงไทยลูกทุ่ง เพลงไทยสากล ดนตรีไทย การแสดงนาฏศิลป์ เช่น โขน หุ่นกระบอก หุ่นละครเล็ก ลิเก นาฏศิลป์สากล และดุริยางคศิลป์ การแสดงพื้นบ้าน เช่น กลองสะบัดชัย โนรา หนังตะลุง ซึ่งมีจอหนังตะลุง โรงภาพยนตร์ ห้องคาราโอเกะให้ร้องเพลงของศิลปินแห่งชาติ
อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติธรณีวิทยาเฉลิมพระเกียรติตั้งอยู่ในลักษณะหันหน้าเข้าหาหออัครศิลปิน ดำเนินงานโดยกรมทรัพยากรธรณีให้เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติธรณีวิทยาแห่งแรกในประเทศ เพื่อให้ผู้ชมได้ความรู้ด้านธรณีวิทยาซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์และการพัฒนาประเทศ จัดแสดงด้านธรณีวิทยา ปิโตรเลียม น้ำบาดาล หิน แร่ ฟอสซิล โดยมีของเด่นคือกระดูกวาฬอำแพง และซากดึกดำบรรพ์ไดโนเสาร์ ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์แห่งเดียวในภาคกลางที่จัดแสดงซากดึกดำบรรพ์ของจริงที่ค้นพบในประเทศไทย ความที่สวนและด้านหน้าอาคารมีหุ่นไดโนเสาร์หลายพันธุ์ยืนทักทายผู้มาเยี่ยมชม และภายในก็มีสวนดึกดำบรรพ์ที่เดินไปตามทางโค้งวนรอบก็จะได้ยินเสียงร้องเสียงคำรามของไดโนเสาร์พันธุ์โน้นพันธุ์นี้ จึงเรียกที่นี่ว่า พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ปทุมธานี ขณะที่การจัดแสดงด้านธรณีวิทยาทำให้ผู้ชมได้เห็นตัวอย่างสำคัญๆ ทางธรณีวิทยา เข้าใจถึงงานทางธรณีวิทยาที่เกี่ยวข้องใกล้ชิดอยู่ในชีวิตประจำวัน
หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เป็นแหล่งรวบรวมเอกสารหลักฐานเกี่ยวเนื่องในพระราชประวัติและพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบรมวงศานุวงศ์ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวง ทบวง กรม และหน่วยงานต่างๆ อาทิ พระราชหัตถเลขา พระบรมราโชวาท พระราชดำรัส พระราชนิพนธ์ โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โครงการและกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติฯ เนื่องในโอกาสมหามงคลต่างๆ แถบบันทึกพระสุรเสียง แถบวิดีทัศน์ พระบรมฉายาลักษณ์ ฯลฯ จัดเก็บและอนุรักษ์ไว้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ และนำเสนอผ่านรูปแบบการจัดแสดงเอกสารจดหมายเหตุ ภาพถ่าย สื่อเสียง สื่อสารคดี สิ่งของ และจำลองบรรยากาศที่ใกล้เคียงกับเหตุการณ์และเรื่องราวที่เคยเกิดขึ้น เพื่อให้ผู้เข้าชมซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีต่อประชาชนมาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน
ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมของแต่ละพิพิธภัณฑ์ได้ในเว็บไซต์ของหน่วยงาน
หออัครศิลปิน http://www.culture.go.th/sah/main.php?filename=index
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติธรณีวิทยาเฉลิมพระเกียรติ พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ปทุมธานี https://www.facebook.com/GoldenJubileeNationalGeologicalMuseum/
หอจดหมายเหตุแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช https://www.finearts.go.th/narama9
“เป็นสิ่งวิเศษที่สุด ที่ผ้าไหมของจังหวัดลำพูนได้ปรากฏต่อสายตาผู้คนทั้งในและต่างประเทศ ทั้งเมื่อครั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงให้การส่งเสริม และทรงฉลองพระองค์ด้วยผ้าไหมยกดอกลำพูนในพระราชพิธีสำคัญต่าง ๆ และกระทั่งในปัจจุบัน สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 10 ก็ทรงส่งเสริมผ้าไหมไทย และฉลองพระองค์ด้วยผ้าไหมยกดอกลำพูนในพระราชพิธีสำคัญเช่นกัน ดิฉันเป็นคนลำพูน มีความภูมิใจในงานหัตถศิลป์การทอผ้าไหมยกดอกนี้มาก ๆ และตั้งใจจะรักษามรดกทางวัฒนธรรม ทำหน้าที่ส่งต่อถึงคนรุ่นต่อไป…
“ความที่โตมาในลำพูน เราตระหนักดีว่าเมืองเรามีต้นทุนทางวัฒนธรรมที่สูงมาก ทั้งยังมีบรรยากาศที่น่าอยู่ อย่างไรก็ดี อาจเพราะเป็นเมืองขนาดเล็ก ลำพูนมักถูกมองข้ามจากแผนการพัฒนาของประเทศ เป็นเหมือนเมืองที่มีศักยภาพ แต่ยังไม่ถูกปลุกให้ตื่นความที่เราเคยทำงานที่ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (ปัจจุบันคือสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA - ผู้เรียบเรียง) ได้เห็นตัวอย่างความสำเร็จของกระบวนการพัฒนาย่านด้วยกรอบพื้นที่สร้างสรรค์ในหลายพื้นที่…
“ผมเป็นคนลำพูน และชอบทำกิจกรรมนอกห้องเรียนมาตั้งแต่เด็ก ปัจจุบันเป็นประธานสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดลำพูน ควบคู่ไปกับกำลังศึกษาคณะรัฐศาสตร์ ชั้นปีที่ 4 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่จากประสบการณ์การทำงานในสภาฯ ทำให้ผมเห็นว่า เยาวชนลำพูนมีศักยภาพที่หลากหลาย แต่สิ่งที่ขาดไปคือเวทีที่เปิดโอกาสให้พวกเขาได้แสดงความสามารถและพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง นอกเหนือจากการสนับสนุนจากโรงเรียนหรือโครงการของภาคเอกชน ปี 2567 พี่อร (ดร.สุดารัตน์ อุทธารัตน์…
“อาคารหลังนี้แต่ก่อนเป็นที่ประทับของเจ้าราชสัมพันธวงษ์ลำพูน (พุทธวงษ์ ณ เชียงใหม่) น้องเขยของเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าหลวงองค์สุดท้ายของลำพูน อาคารถูกสร้างขึ้นเมื่อปี 2455 หลังจากนั้นก็ถูกขายให้พ่อค้าชาวจีนไปทำเป็นโรงเรียนหวุ่นเจิ้ง สอนภาษาจีนและคณิตศาสตร์ โรงเรียนนี้เปิดได้ไม่นานก็ต้องปิด เพราะสมัยนั้นรัฐบาลเพ่งเล็งว่าอะไรที่เป็นของจีนจะเกี่ยวข้องกับลัทธิคอมมิวนิสต์ แต่หนูก็ไม่รู้หรอกว่าโรงเรียนนี้เกี่ยวข้องหรือเปล่า (ยิ้ม) จากนั้นอาคารก็ถูกเปลี่ยนมาเป็นโรงเรียนมงคลวิทยาในปี…
“เราโตมากับวัฒนธรรมของคนลำพูน ชอบไปเดินงานปอย ร่วมงานบุญ ก่อนหน้านี้ก็เคยทำงานรับจ้างทั่วไป จนเทศบาลฯ มาส่งเสริมเรื่องการทำโคม โดยมีสล่าจากชุมชนศรีบุญเรืองมาสอน เราก็ไปเรียนกับเขา ตอนนี้อาชีพหลักคือการทำโคม ทำมาได้ 2 ปีแล้ว สำหรับเรา โคมคืองานศิลปะ เป็นสัญลักษณ์และมรดกที่ยึดโยงกับวัฒนธรรมของคนบ้านเรา ตอนแรกเราไม่มีความคิดเลยว่ามันจะกลายมาเป็นอาชีพได้…
“ก่อนหน้านี้เราเป็นสถาปนิก และกระบวนกรจัดประชุมสัมมนาด้านวิชาการ โดยหลัก ๆ จะอยู่เชียงใหม่ ช่วงปี 2562 เรากลับลำพูนและเห็นเทศกาล River Festival Lamphun ริมแม่น้ำกวง รู้สึกตื่นตามาก ๆ ไม่เคยคิดว่าเราจะได้เห็นโชว์แสง…