“รูปแบบของานยอสวยไหว้สาพญามังราย ฉลองครบรอบ 726 ปีเมืองเชียงใหม่ ที่ทางเครือข่ายชุมชนเมืองรักษ์เชียงใหม่ได้มีส่วนร่วมจัดงานไปเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมานี้ แตกต่างจากปีที่ผ่านมาเล็กน้อย หนึ่งในความเปลี่ยนแปลงสำคัญ คือในที่สุดเราก็สามารถสืบค้นจากเอกสารโบราณเกี่ยวกับเครื่องบวงสรวงหอบรรพกษัตริย์ตามประเพณีดั้งเดิมได้ เราจึงมีการจัดเครื่องสักการะเป็นกับข้าวพื้นเมือง 9 อย่างตรงตามเอกสาร ไม่ใช่การถวายหัวหมูแบบธรรมเนียมเซ่นไหว้ของคนจีนเหมือนก่อน
หลายคนอาจสงสัยว่าจะอะไรกันหนักหนากับเครื่องเซ่นไหว้ ก็ต้องบอกว่าในเมื่อเราจะทำตามประเพณีแล้ว เราก็ควรเข้าใจความหมายในทุกบริบทของประเพณี ทำไมคนโบราณถึงเลือกใช้กับข้าว 9 อย่างนี้ ทำไมต้องถวายขันโตกแยกถาดเหล้า ถาดล้างมือ หรืออื่นๆ ไม่ใช่แค่ว่าพอมีพิธีกรรม เราก็แค่จัดไปตามพิธีกรรม ถ้าเป็นแบบนั้นเมืองไหนนำไปจัดก็ได้
ถึงป้าจะพูดแบบนี้ ก็ไม่ได้หมายความว่าศิลปวัฒนธรรมล้านนาจะต้องถูกแช่แข็งไปตามตำราเสมอนะ ป้าเชื่อว่าทุกอย่างต้องมีวิวัฒน์ที่สอดคล้องกับยุคสมัย แต่ก็ควรอยู่ภายใต้ความเข้าใจในรากเหง้า อย่างปีนี้เรายังนำเสนอองค์ความรู้เรื่องการตานต้นจ้อ ต้นจ้อคือตุงสำหรับสักการะชนิดหนึ่ง แต่มีขนาดเล็กลง เรานำต้นจ้อมาสักการะองค์สามกษัตริย์ โดยมีการประยุกต์ดีไซน์ให้ต่างออกไปจากเดิมบ้าง แต่ยังคงความหมายดั้งเดิมของต้นจ้ออยู่
อีกเรื่องที่สำคัญคือในทุกๆ พิธีกรรม ผู้คนที่เป็นหัวใจสำคัญของการจัดงาน ควรจะเป็นชาวบ้าน ชาวชุมชน ผู้เป็นเจ้าของวัฒนธรรมในพื้นที่ด้วย เพราะมันไม่ใช่แค่เรื่องความเชื่อ แต่ประเพณีล้านนายังเกี่ยวโยงกับเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน ในบางพิธีกรรมที่คนภายนอกมองว่าสวยจัง แต่ฟันเฟืองสำคัญเบื้องหลัง คือฝีมือของคนทำตุง คนทำเครื่องดำหัว สล่าหัตถกรรมอื่นๆ เหล่านี้คือชาวบ้านธรรมดาที่ทำมาหากินอยู่ในเชียงใหม่ ตราบใดที่วิถีชีวิตคนเมืองและการท่องเที่ยวเชียงใหม่ยังผูกโยงอยู่กับศิลปวัฒนธรรม คนเหล่านี้ก็จะสามารถเลี้ยงชีพอยู่ได้อย่างภาคภูมิ
หรืออย่างการเผยแพร่ความรู้เรื่องเครื่องบวงสรวงที่เป็นอาหารพื้นเมือง อย่างลาบ หรือไก่คู่ตามจารีตดั้งเดิม ก็ยังช่วยสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเมืองได้อีก เราสามารถบอกได้ว่าเมนูที่คุณมากินที่เชียงใหม่เมนูนี้ อยู่ในเครื่องสักการะอารักษ์เมืองของเราเชียวนะ ขึ้นแท่นแบบเดียวกับภัตตาคารชื่อดังในมิชลินไกด์เลย
ปีนี้เป็นปีที่ 11 แล้วที่ป้าร่วมกับเพื่อนๆ จากหลายชุมชนในเขตเมืองเชียงใหม่ ขับเคลื่อนเครือข่ายชุมชนเมืองรักษ์เชียงใหม่ จากจุดเริ่มต้นที่ป้าอยากมีส่วนในการแก้ปัญหาต่างๆ ของเมืองด้วยการใช้วัฒนธรรมเป็นตัวนำ ป้าภูมิใจที่คนตัวเล็กๆ อย่างพวกเราสามารถผลักดันหลายๆ เรื่องให้ประสบความสำเร็จ อย่างการรณรงค์เรื่องผางประทีปแทนการปล่อยโคมแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม การผลักดันให้คนในชุมชนมีส่วนในการจัดประเพณีหรือพิธีกรรมของเมืองเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก แทนที่จะเป็นการให้รัฐจ้างออร์แกไนซ์จากที่อื่นมาทำงานเต็มรูปแบบเหมือนเมื่อก่อน
หรือที่ภูมิใจที่สุดคือการทำเวิร์คช็อปช่างฟ้อนที่เราสามารถสร้างเครือข่ายคนรุ่นใหม่จากสถาบันศึกษาต่างๆ กว่า 20 แห่งทั่วเมือง โดยทุกวันนี้เรามีช่างฟ้อนรุ่นใหม่มากถึง 22 คณะ หรืออย่างงานปีใหม่เมืองปีล่าสุดที่เทศบาลอยากให้มีช่างฟ้อนมาร่วมฟ้อนรำเป็นสิริมงคลจำนวนเท่าปีเกิดของเมืองเชียงใหม่คือ 726 คน เราก็ได้เหล่าคนรุ่นใหม่ที่เคยร่วมกิจกรรมกับเรา มาร่วมฟ้อนครบจำนวนโดยใช้เวลาในการรวบรวมไม่นาน
การได้เห็นเด็กสมัยใหม่หลายคนที่ชอบฟังเพลงเค-ป๊อบ หรือสนใจในวัฒนธรรมตะวันตก แต่ยังสามารถฟ้อนร่วมกับคนเฒ่าคนแก่ รุ่นแม่ รุ่นยายได้ เป็นเรื่องน่าปลื้มใจมากทีเดียว และป้าคิดว่าสิ่งนี้คือส่วนหนึ่งของดอกผลตลอด 11 ปีที่เครือข่ายชุมชนเมืองรักษ์เชียงใหม่ได้ดำเนินการมา”
///
เสาวคนธ์ ศรีบุญเรือง
ผู้ประสานงานเครือข่ายชุมชนเมืองรักษ์เชียงใหม่
ผศ. ดร.มณีรัตน์ วงษ์ซิ้มหัวหน้าโครงการโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาดCIAP | นายฉัตรกุล ชื่นสุวรรณกุลที่ปรึกษาโครงการ CIAP ประธานกรรมาธิการสถาบันพัฒนาเมือง และอดีตรองนายกเทศบาลเมืองสระบุรี ในงาน CITY SOLUTION DAY : เปิดเมือง เปลี่ยนเมือง สู่อนาคตเมืองน่าอยู่27 กันยายน 2568 ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์…
การบรรยายในหัวข้อ “ภาพรวมการขับเคลื่อนงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเมืองน่าอยู่และการกระจายศูนย์กลางความเจริญของหน่วย บพท.” โดย รศ.ดร.ปุ่น เที่ยงบูรณธรรม รองผู้อำนวยการฝ่ายแผนและยุทธศาสตร์องค์กร หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) ในงาน City Solution Days: เปิดเมือง เปลี่ยนเมือง สู่อนาคตเมืองน่าอยู่ วันที่…
“ในฐานะที่เป็นนายกเทศมนตรีเมืองร้อยเอ็ด และในฐานะนายกสมาคมเทศบาลนครและเมือง ซึ่งในสมาคมเรามีสมาชิกที่ประกอบไปด้วย เทศบาลนครประมาณ 35 แห่ง และ เทศบาลเมืองประมาณ 220 แห่ง ผมอยากเชิญชวนพวกเรามองเมืองของเราไปด้วยกัน โจทย์วันนี้ของประเทศไทย ถ้าให้เปรียบเทียบก็เหมือนเราเป็นคนที่มีจมูกรูเดียว พึ่งพาส่วนกลาง และเดินทางมาอย่างนี้มาโดยตลอด จนมีการกระจายอำนาจเมื่อปี 2540 แต่ก็เป็นการกระจายอํานาจค่อนข้างที่จะเป็น ลูกครึ่งลูกผสม คือมีรัฐบาลคอยกําหนดกรอบทั้งการปฏิบัติงานและงบประมาณ ท้องถิ่นก็ทำงานในระดับพื้นที่ไป จริงอยู่ว่าเรื่องนี้จะไม่ได้เป็นอุปสรรคปัญหาต่อการพัฒนาเชิงพื้นที่เท่าไหร่ โดยเฉพาะกับกลุ่มผู้บริหารท้องถิ่นที่มีความตั้งใจจริง และแสวงหาโอกาสที่อยากจะพัฒนาบ้านเกิดเมืองนอนของตัวเองอย่างตลอดเวลา วันนี้สมาคมเทศบาลนครและเมือง มีโอกาสรวมตัวกันในการที่จะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ แล้วหาช่องทางในการที่จะส่งเสริมต่อยอด ซึ่งในปีพ.ศ.2567 ก็เกิดความร่วมมือกับทาง บพท.…
ชวนอ่าน WeCitizens เมืองเชียงราย : เมืองนวัตกรรมการเกษตร Ebook ได้ที่ https://anyflip.com/jnmvd/iyvl/ Download PDF File : https://drive.google.com/.../1mQO8ZR9GTik02hfUPdS.../view... บอกเล่าเรื่องราวมุมมองเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด (Livable…
คนนครวัย 30 ปีขึ้นไปน่าจะคุ้นกับร้านหนังสือ “นาคร-บวรรัตน์” บนถนนราชดำเนิน ย่านท่าวัง ที่นี่คือร้านหนังสืออิสระที่เป็นพื้นที่จัดกิจกรรมอ่าน-เขียน และแสดงผลงานศิลปะ รวมถึงเป็นศูนย์รวมของนักเขียนและศิลปิน ทั้งจากกลุ่มวรรณกรรม “นาคร” เหล่านักเขียนรางวัล และศิลปินแห่งชาติที่แวะเวียนมาอยู่เสมอ จนกลายเป็นแรงขับสำคัญที่ทำให้เมืองนครมีชื่อในฐานะเมืองแห่งนักเขียนและศิลปิน อดีตร้านหนังสือแห่งนี้ตั้งอยู่ภายใน…
สมัยก่อนพ่อเป็นนายหนังตะลุงที่หวงวิชามากจนมีโอกาสเข้าเฝ้าในหลวง ร.9คำตรัสของพระองค์ท่าน เปลี่ยนความคิดพ่อไปอย่างสิ้นเชิง “สมัยก่อน นายหนังหรือผู้แสดงหลักในหนังตะลุง ส่วนใหญ่เขาจะหวงวิชามากนะครับ มันเหมือนศิลปะการแสดงที่ถ่ายทอดกันอย่างจำกัด และนายหนังแต่ละคนก็จะมีศาสตร์เฉพาะตัวในการแสดงเช่นเดียวกับคุณพ่อของผม (สุชาติ ทรัพย์สิน) แกก็เป็นคนหวงวิชามาก ๆ ใครมาขอให้สอนตอกหนังหรือเชิดหุ่นนี่ยาก กระทั่งปี 2527…