8 mins read“ก่อนการเข้ามาของนิคมอุตสาหกรรม พนัสนิคมก็เป็นเมืองเกษตรกรรมเหมือนเมืองอื่น ๆ ละแวกนี้ แตกต่างก็ตรงคนพนัสฯ มีฝีมือในด้านงานหัตถกรรม สมัยก่อนเขาจะปลูกต้นไผ่ไว้หัวไร่ปลายนา แล้วก็ตัดไผ่มาเป็นเครื่องมือ เป็นข้อง ไซ สุ่ม ไว้จับสัตว์น้ำหากิน หรือทำเป็นภาชนะใช้งาน ตั้งแต่เกิดมา ฉันก็เห็นคนพนัสฯ เขาทำเครื่องจักสานใช้เองแล้ว ซึ่งพวกเราก็ไม่ได้มองว่ามันจะเป็นสินค้าแต่อย่างใด
กระทั่งแม่ฉันเริ่มเอาเครื่องจักสานพวกนี้ลองไปวางขายที่ตลาดนัดตรงสนามหลวงนั่นล่ะ ปรากฏว่าขายดีมาก แม่กลับมาก็เลยเปิดรับซื้อเครื่องจักสานของชาวบ้านไปขาย กระทั่งตลาดนัดย้ายมาเปิดทุกวันเสาร์-อาทิตย์ข้างสวนจตุจักร จากเครื่องใช้ของคนทำนาทำไร่ มันก็กลายมาเป็นของฝากไปจนถึงของแต่งบ้านไป
พนัสนิคมเป็นเมืองเดียวในละแวกนี้ที่ยังมีงานหัตถกรรมชาวบ้านโดดเด่นอยู่ รอบ ๆ เราเขาเป็นโรงงานอุตสาหกรรมกันหมดแล้ว ฉันก็เลยมาคิดว่าในเมื่อเรามีสมบัตินี้ ก็น่าจะทำให้มันเป็นจุดขายของเมืองเราได้นะ จึงคุยกับคนในชุมชนเพื่อทำแหล่งเรียนรู้ เป็นพื้นที่สาธิตการทำเครื่องจักสาน เป็นพิพิธภัณฑ์แสดงผลงาน และเป็นร้านค้าพร้อมกันในตัว
ต้นเดือนพฤษภาคมของทุกปี พนัสนิคมจะมีประเพณีงานบุญกลางบ้าน หน่วยงานราชการเขาก็จะชวนให้ทุกชุมชนทำเครื่องจักสานมาประกวด ฉันเลยคิดว่าชุมชนเราน่าจะทำอะไรเด่น ๆ จึงเลือกทำเครื่องจักสานขนาดใหญ่ ให้อลังการไปเลย ตรงนี้เลยกลายมาเป็นจุดขาย เราทำเครื่องจักสานขนาดใหญ่เอาไปโชว์ทุกปี โดยเปลี่ยนธีมทุกปี บางปีเราเอาตำนานเมืองอย่างพระรถเสน มาทำเป็นประติมากรรมพระรถเสนอุ้มไก่ ปีนี้เพิ่งทำห้องหุ่นเป็นคอลเลกชันเสื้อผ้าไทยเดิมมาจัดแสดง เป็นต้น จากนั้นก็เก็บมาจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์ ฉันเลยตั้งชื่อพื้นที่นี้ว่า ‘ศูนย์จักสานที่ใหญ่ที่สุดในโลก’ เพราะไม่คิดว่าจะมีใครจะจริงจังกับการทำเครื่องจักสานใหญ่เท่าเราแล้ว (ยิ้ม)
ถามว่ามีคนรุ่นใหม่มาสืบต่อไหม ถ้าที่ศูนย์ฯ ฉัน น้อยสุดก็น่าจะอายุ 50-60 ปีแล้ว (หัวเราะ) เด็กกว่านั้นเขาไม่สนใจหรอก เขาทำงานออฟฟิศหรือราชการน่าจะดีกว่า แต่ใช่ว่าพนัสนิคมจะไม่มีคนสืบต่อเรื่องนี้นะ หลาย ๆ ชุมชนเขาก็มีธุรกิจที่ทำเครื่องจักสานที่มีรูปแบบเฉพาะตัว ซึ่งส่งไปขายต่างประเทศทำรายได้ไม่น้อย และก็มีแนวโน้มที่จะมีมากขึ้นอีกในอนาคต ฉันคิดว่าเครื่องจักสานมันไม่น่าจะหายไปจากบ้านเกิดเราได้ง่าย ๆ หรอก”
#ศูนย์เครื่องจักสานใหญ่ที่สุดในโลก #เทศบาลเมืองพนัสนิคม #บพท #pmua #โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่การเป็นเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด #CIAP #wecitizens
