9 mins read“ทุกวันนี้ป่าในเมืองใหญ่เหลือน้อยเต็มทีแล้ว
แต่ที่พิเศษคือที่นี่เป็นทั้งป่าชุมชนและแหล่งเรียนรู้
ที่เกิดจากความร่วมแรงร่วมใจของชาวบ้าน”
“ในพื้นที่ระดับเทศบาลนคร มีไม่กี่เมืองหรอกที่จะมีภูเขา ป่าชุมชน และวิถีดั้งเดิมของชาวบ้านเหลืออยู่ ชุมชนดอยสะเก็นที่ตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของเมืองเชียงรายคือหนึ่งในนั้น
ชุมชนเราอยู่ห่างจากย่านใจกลางเมืองแค่ 5 กิโลเมตร ผู้คนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและยังคงมีวิถีในการหาของป่า โดยมีดอยสะเก็นที่อยู่ติดกับหมู่บ้านเป็นแหล่งทรัพยากร และความที่เรามีเอกลักษณ์เช่นนี้ ทางชุมชนและเทศบาลนครเชียงรายจึงเห็นศักยภาพในการพัฒนาที่นี่ให้เป็นศูนย์การเรียนรู้แห่งใหม่ของเมืองขึ้น
จุดเริ่มต้นมาจากเมื่อโรงเรียนบ้านทุ่งมน ซึ่งเป็นโรงเรียนที่ตั้งอยู่เชิงเขาในหมู่บ้านปิดตัวลงเมื่อหลายสิบปีก่อน พื้นที่โรงเรียนถูกเปลี่ยนให้เป็นสนามกีฬาของหมู่บ้าน ขณะที่อาคารเรียนก็ถูกใช้เป็นที่ประชุมเหมือนศาลาประชาคม ซึ่งเมื่อเรามีพื้นที่กลางให้ผู้คนได้พูดคุยกัน เราก็มองเห็นตรงกันกับเทศบาลฯ ว่า ป่าในชุมชนเรามันเป็นได้มากกว่าแหล่งทรัพยากร แล้วยังสามารถเป็นห้องเรียนกลางแจ้งขนาดใหญ่ที่ครอบคลุมองค์ความรู้มีหลายมิติอีกด้วย
ตรงนั้นเองที่องค์การความร่วมมือระหว่างประเทศญี่ปุ่น (JICA) เข้ามาสนับสนุนเทศบาลฯ ในการปรับปรุงพื้นที่ จนเกิดเป็นโครงการ ‘คีรีชัย ยามะ ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนดอยสะเก็น’ มีการทำเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ป้ายบอกข้อมูล และสาธารณูปโภคต่าง ๆ ขณะที่เทศบาลฯ ก็พัฒนาหอชมเมืองเป็นสกายวอล์กเพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งใหม่
ส่วนชาวบ้านก็ร่วมกันตั้งคณะกรรมการเพื่อออกแบบโปรแกรมการเรียนรู้ สร้างฐานการเรียนรู้ตามจุดต่าง ๆ ซึ่งครอบคลุมองค์ความรู้ตั้งแต่ความหลากหลายทางชีวภาพของป่า ศิลปวัฒนธรรมชุมชน ไปจนถึงศูนย์เรียนรู้ด้านเกษตรปลอดภัย เชื่อมไปกับนโยบายเมืองอาหารปลอดภัยของเทศบาลฯ โดยที่ผ่านมานักเรียนโรงเรียนเทศบาล 6 ก็มาร่วมกันทำสมาร์ทฟาร์ม และเปิดให้ผู้ที่สนใจเข้ามาศึกษาเรียนรู้ทั้งการทำปุ๋ยชีวภาพ กระบวนการทำเกษตรอินทรีย์ และอื่น ๆ
เบื้องต้น ศูนย์ฯ แห่งนี้รองรับกิจกรรมออกค่ายของเด็กนักเรียนในสังกัดเทศบาลก่อน จากนั้นเมื่อเราเซ็ตอัปกิจกรรมได้สมบูรณ์ เราก็เปิดให้โรงเรียนนอกเขตมาร่วมกิจกรรม รวมถึงนักท่องเที่ยวที่มาเดินสกายวอล์ก ก็สามารถเดินป่า ดูวิถีชุมชน หรือเรียนรู้เรื่องเกษตรปลอดภัยได้ โดยมีตัวแทนจากชุมชนเราเป็นวิทยากร
อย่างที่บอกว่าศูนย์ฯ แห่งนี้ตั้งอยู่ใกล้ย่านใจกลางเมืองมาก ๆ จะเรียกว่าป่าในเมืองก็ไม่ผิด ทุกวันนี้ มันหายากเต็มทีแล้ว ที่จะมีพื้นที่ในเมืองที่เราได้เดินดูผีเสื้อ นก แมลง หรือกระทั่งดูหิ่งห้อยในหน้าฝน และที่สำคัญ มันยังเป็นพื้นที่ที่สะท้อนความร่วมแรงร่วมใจของคนในชุมชน ที่มองเห็นของดีในบ้านตัวเอง และพร้อมนำเสนอออกมาด้วยความภูมิใจ”
#เทศบาลนครเชียงราย #มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง #หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาพื้นที่ #บพท #โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่การเป็นเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด #CIAP #wecitzens
