[CITY ISSUE เมืองสระบุรี ]Shrinking City & Urban Renewal

เทศบาลเมืองสระบุรีโจทย์อันท้าทายการรับมือสภาวะเมืองหดตัว

จังหวัดสระบุรีมีจุดแข็งเชิงยุทธศาสตร์หลายด้านทั้งเป็นพื้นที่มีทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งผลิตอาหารที่สำคัญ เป็นพื้นที่รองรับอุตสาหกรรมอาหาร อุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้าง อุตสาหกรรมการขนส่ง และเป็นแหล่งท่องเที่ยว รวมถึงในอนาคตกำลังมีการพัฒนาระบบโครงข่ายการคมนาคมขนส่งตามนโยบายอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) และยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจอิรวดีเจ้าพระยาแม่น้ำโขง (Ayeyawady Chao Phraya Mekong Exonomic Cooperation Strategy: ACMECS) กำหนดให้จังหวัดสระบุรีเป็นพื้นที่เชื่อมโยงระหว่างระเบียงเศรษฐกิจเหนือ-ใต้ และระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก ผ่านเส้นทางถนนสายเอเชียและโครงการรถไฟความเร็วสูงและรถไฟทางคู่ที่เชื่อมต่อกับรถไฟความเร็วสูงในสปป.ลาว โดยเส้นทาง East-West Economic Corridor (EWEC) เริ่มจากเมืองเมาะลำไย-ตาก-สุโขทัย-พิษณุโลก-เพชรบูรณ์-ขอนแก่น-กาฬสินธุ์-มุกดาหาร-สะหวันนะเขต-วังตี-ดานัง ผนวกกับเส้นทางจากเวียงจันทน์-หนองคาย-อุดรธานี-ขอนแก่น-นครราชสีมา-สระบุรี ซึ่งเส้นทางนี้จังหวัดสระบุรีจะได้รับประโยชน์โดยตรง ส่วนประเทศเวียดนามเริ่มจากเมืองดานัง-เมืองวิน-ฮานอย-ไฮฟอง เป็นระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC) เต็มรูปแบบ อันทำให้เดินทางโดยรถยนต์ระหว่างกันได้ผ่านถนนสายเอเชีย ส่งผลให้จังหวัดสระบุรีได้ประโยชน์มากที่สุด และมีความพร้อมในการพัฒนาจังหวัดในเชิงรุกสู่เมืองศูนย์กลางการขนส่งของประเทศที่เชื่อมโยงกับเมืองหลักและแหล่งการผลิตในประเทศและสู่ประเทศเพื่อนบ้าน

ขณะเดียวกัน เทศบาลเมืองสระบุรี ซึ่งเป็นพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมของจังหวัดและเป็นพื้นที่ศูนย์กลางการให้บริการสาธารณะแก่ประชาชน กำลังเผชิญกับความท้าทายหลายด้าน ได้แก่

– ประชากรในท้องถิ่นเทศบาลเมืองสระบุรีมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงปี พ.ศ. 2557-2566 ส่งผลให้พื้นที่เทศบาลเมืองสระบุรีกำลังประสบกับปรากฏการณ์เมืองหดตัว

– สัดส่วนผู้สูงอายุต่อประชากรในเทศบาลเมืองสระบุรีสูงกว่าภาพรวมประเทศไทย และอยู่ในระดับสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (ประชากรสูงอายุมากกว่าร้อยละ 20) ตั้งแต่ปี 2561 และยังคงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

– อาคารพาณิชยกรรมในพื้นที่ไม่ได้รับการใช้งานอย่างเต็มประสิทธิภาพ ค่อนข้างทรุดโทรม และถูกทิ้งร้างเป็นจำนวนมาก

– การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานในการเดินทาง ได้แก่ การพัฒนารถไฟทางคู่แก่งคอย-ฉะเชิงเทรา รถไฟความเร็วสูงกรุงเทพฯ-หนองคาย และโครงการทางพิเศษสายใหม่ฉลองรัช-นครนายก-สระบุรี (ทางด่วน) เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านระบบคมนาคมต่อเมืองสระบุรี และส่งผลให้การสัญจรผ่านพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรีมีแนวโน้มลดลง

ด้วยศักยภาพและประเด็นความท้าทายดังกล่าว เทศบาลเมืองสระบุรีจึงวางแผนพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรีเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับบริบททางเศรษฐกิจและสังคมที่กำลังเปลี่ยนแปลงไป ร่วมกับคณาจารย์ผู้วิจัยจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและบพท. ในโครงการ “การพัฒนาฟื้นฟูศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรีเพื่อรับมือกับสภาวะเมืองหดตัว” ผ่านกระบวนการหารือร่วมกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ยุทธศาสตร์เพื่อขับเคลื่อนเมืองสระบุรีสู่เมืองน่าอยู่ (Livable City) ที่มีการเติบโตอย่างยั่งยืน บนฐานความเข้าใจในบริบทของการศึกษาท้องถิ่นและภูมิสังคมในพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่สาธารณะสำหรับประชาชนในพื้นที่และผู้มาเยือน โดยมุ่งเน้นการใช้ประโยชน์จากอาคารและพื้นที่ร้าง และการปรับปรุงพื้นที่สาธารณะไปสู่พื้นที่เพื่อให้บริการที่เหมาะสมกับบริการพัฒนาใหม่ ในฐานะพื้นที่ที่มีศักยภาพในการรับมือกับสภาวะเมืองหดตัว

ภาคีเครือข่ายได้ดำเนินการสร้างความร่วมมือในการพัฒนาพื้นที่ศึกษาและออกแบบ โดยประสานความร่วมมือในการศึกษาและออกแบบการพัฒนาข้อมูลเมืองจากการสำรวจและรวบรวมข้อมูลด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีแพลตฟอร์ม (City Data Platform) กล่าวคือ การบ่มเพาะเทคโนโลยีที่มีส่วนช่วยในกรอบการวิจัยและการดำเนินงานหลายมิติ อาทิ กระบวนการหรือกิจกรรมการสำรวจเมือง การพัฒนาระบบข้อมูลเมืองด้วยการจัดทำระบบนำเสนอชั้นข้อมูลที่เป็นตัวชี้วัดสภาวะเมืองหดตัว การแสดงผลการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการพัฒนา (City Open Data) การพยากรณ์และวิเคราะห์ทิศทางเมือง ผ่านการกำหนดวิสัยทัศน์ เป้าหมาย แนวทางการพัฒนา และการวางแนวทางการใช้เทคโนโลยีเพื่อการพัฒนาเมือง เช่น การวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลเพื่อออกแบบเทคโนโลยีในการพัฒนาเมือง (City Sensors and City Media) การสร้างภาพลักษณ์ของเมือง (City Branding) พร้อมการกำหนดแนวทางการติดตั้งและติดตามผลลัพธ์จากการติดตั้งเทคโนโลยีระบบข้อมูลเมืองที่เหมาะสมในพื้นที่ศึกษา (City MRV – Monitoring, Reporting and Verification) เป็นต้น นำมาสู่การสร้างข้อสรุปแนวทางการพัฒนาและฟื้นฟูพื้นที่สาธารณะในศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรีให้มีความสอดคล้องกับบริบทความเปลี่ยนแปลงของเทศบาลเมืองสระบุรี

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. จัดตั้งโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่อย่างชาญฉลาดในระดับพื้นที่ โดยการพัฒนาฐานข้อมูลเมืองส่งเสริมการพัฒนาและฟื้นฟูเมืองสระบุรีร่วมกันกับภาคีเครือข่าย

2. ส่งเสริมให้เกิดการลงทุนระดับพื้นที่โดยทำงานร่วมกับโครงการกลางของโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด

3. เพื่อกำหนดแนวทาง แผนพัฒนา พร้อมทิศทางและเป้าหมายของพื้นที่ยุทธศาสตร์ รวมถึงกำหนดลำดับความสำคัญของการพัฒนาโครงการและกำหนดมาตรการเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรี

4. เพื่อพัฒนาฐานข้อมูลเมืองในการประเมินผลลัพธ์และตรวจวัดผลจากการพัฒนาพื้นที่เป้าหมาย

5. เพื่อสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการพัฒนาพื้นที่ยุทธศาสตร์ในศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรี

#เทศบาลเมืองสระบุรี #คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย #โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่อย่างชาญฉลาดในระดับพื้นที่ #CIAP #บพท #wecitizens

Wecitizens Editor

Recent Posts

CITY ON THE MOVE : CIAP ระยะที่ 2 บพท. ผนึกกำลัง 45 พื้นที่ รวมพลังพัฒนาเมืองน่า

ผศ. ดร.มณีรัตน์ วงษ์ซิ้มหัวหน้าโครงการโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาดCIAP | นายฉัตรกุล ชื่นสุวรรณกุลที่ปรึกษาโครงการ CIAP ประธานกรรมาธิการสถาบันพัฒนาเมือง และอดีตรองนายกเทศบาลเมืองสระบุรี  ในงาน CITY SOLUTION DAY : เปิดเมือง เปลี่ยนเมือง สู่อนาคตเมืองน่าอยู่27 กันยายน 2568 ณ โรงแรมเซ็นทารา แกรนด์…

2 days ago

CITY ON THE MOVE : ปลดล็อคศักยภาพท้องถิ่นใหม่ กับ 4 ยุทธศาสตร์การพัฒนาเมือง

การบรรยายในหัวข้อ “ภาพรวมการขับเคลื่อนงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเมืองน่าอยู่และการกระจายศูนย์กลางความเจริญของหน่วย บพท.” โดย รศ.ดร.ปุ่น เที่ยงบูรณธรรม รองผู้อำนวยการฝ่ายแผนและยุทธศาสตร์องค์กร หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) ในงาน City Solution Days: เปิดเมือง เปลี่ยนเมือง สู่อนาคตเมืองน่าอยู่ วันที่…

3 days ago

CITY ON THE MOVE :<br />สถาบันพัฒนาเมือง มิติใหม่งานพัฒนาเมือง

“ในฐานะที่เป็นนายกเทศมนตรีเมืองร้อยเอ็ด และในฐานะนายกสมาคมเทศบาลนครและเมือง ซึ่งในสมาคมเรามีสมาชิกที่ประกอบไปด้วย เทศบาลนครประมาณ 35 แห่ง และ เทศบาลเมืองประมาณ 220 แห่ง ผมอยากเชิญชวนพวกเรามองเมืองของเราไปด้วยกัน โจทย์วันนี้ของประเทศไทย ถ้าให้เปรียบเทียบก็เหมือนเราเป็นคนที่มีจมูกรูเดียว พึ่งพาส่วนกลาง และเดินทางมาอย่างนี้มาโดยตลอด จนมีการกระจายอำนาจเมื่อปี 2540 แต่ก็เป็นการกระจายอํานาจค่อนข้างที่จะเป็น ลูกครึ่งลูกผสม คือมีรัฐบาลคอยกําหนดกรอบทั้งการปฏิบัติงานและงบประมาณ ท้องถิ่นก็ทำงานในระดับพื้นที่ไป จริงอยู่ว่าเรื่องนี้จะไม่ได้เป็นอุปสรรคปัญหาต่อการพัฒนาเชิงพื้นที่เท่าไหร่ โดยเฉพาะกับกลุ่มผู้บริหารท้องถิ่นที่มีความตั้งใจจริง และแสวงหาโอกาสที่อยากจะพัฒนาบ้านเกิดเมืองนอนของตัวเองอย่างตลอดเวลา   วันนี้สมาคมเทศบาลนครและเมือง มีโอกาสรวมตัวกันในการที่จะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ แล้วหาช่องทางในการที่จะส่งเสริมต่อยอด ซึ่งในปีพ.ศ.2567 ก็เกิดความร่วมมือกับทาง บพท.…

5 days ago

WeCitizens : เมืองเชียงราย

ชวนอ่าน WeCitizens เมืองเชียงราย : เมืองนวัตกรรมการเกษตร Ebook ได้ที่ https://anyflip.com/jnmvd/iyvl/ Download PDF File : https://drive.google.com/.../1mQO8ZR9GTik02hfUPdS.../view... บอกเล่าเรื่องราวมุมมองเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด (Livable…

1 month ago

[City’s Movement]<br />บวรนคร

คนนครวัย 30 ปีขึ้นไปน่าจะคุ้นกับร้านหนังสือ “นาคร-บวรรัตน์” บนถนนราชดำเนิน ย่านท่าวัง ที่นี่คือร้านหนังสืออิสระที่เป็นพื้นที่จัดกิจกรรมอ่าน-เขียน และแสดงผลงานศิลปะ รวมถึงเป็นศูนย์รวมของนักเขียนและศิลปิน ทั้งจากกลุ่มวรรณกรรม “นาคร” เหล่านักเขียนรางวัล และศิลปินแห่งชาติที่แวะเวียนมาอยู่เสมอ จนกลายเป็นแรงขับสำคัญที่ทำให้เมืองนครมีชื่อในฐานะเมืองแห่งนักเขียนและศิลปิน อดีตร้านหนังสือแห่งนี้ตั้งอยู่ภายใน…

1 month ago

[The Citizens]<br />วาที ทรัพย์สิน

สมัยก่อนพ่อเป็นนายหนังตะลุงที่หวงวิชามากจนมีโอกาสเข้าเฝ้าในหลวง ร.9คำตรัสของพระองค์ท่าน เปลี่ยนความคิดพ่อไปอย่างสิ้นเชิง “สมัยก่อน นายหนังหรือผู้แสดงหลักในหนังตะลุง ส่วนใหญ่เขาจะหวงวิชามากนะครับ มันเหมือนศิลปะการแสดงที่ถ่ายทอดกันอย่างจำกัด และนายหนังแต่ละคนก็จะมีศาสตร์เฉพาะตัวในการแสดงเช่นเดียวกับคุณพ่อของผม (สุชาติ ทรัพย์สิน) แกก็เป็นคนหวงวิชามาก ๆ ใครมาขอให้สอนตอกหนังหรือเชิดหุ่นนี่ยาก กระทั่งปี 2527…

1 month ago