[CITY ISSUE เมืองสระบุรี ]Shrinking City & Urban Renewal

เทศบาลเมืองสระบุรีโจทย์อันท้าทายการรับมือสภาวะเมืองหดตัว

จังหวัดสระบุรีมีจุดแข็งเชิงยุทธศาสตร์หลายด้านทั้งเป็นพื้นที่มีทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งผลิตอาหารที่สำคัญ เป็นพื้นที่รองรับอุตสาหกรรมอาหาร อุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้าง อุตสาหกรรมการขนส่ง และเป็นแหล่งท่องเที่ยว รวมถึงในอนาคตกำลังมีการพัฒนาระบบโครงข่ายการคมนาคมขนส่งตามนโยบายอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (Greater Mekong Subregion: GMS) และยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจอิรวดีเจ้าพระยาแม่น้ำโขง (Ayeyawady Chao Phraya Mekong Exonomic Cooperation Strategy: ACMECS) กำหนดให้จังหวัดสระบุรีเป็นพื้นที่เชื่อมโยงระหว่างระเบียงเศรษฐกิจเหนือ-ใต้ และระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก ผ่านเส้นทางถนนสายเอเชียและโครงการรถไฟความเร็วสูงและรถไฟทางคู่ที่เชื่อมต่อกับรถไฟความเร็วสูงในสปป.ลาว โดยเส้นทาง East-West Economic Corridor (EWEC) เริ่มจากเมืองเมาะลำไย-ตาก-สุโขทัย-พิษณุโลก-เพชรบูรณ์-ขอนแก่น-กาฬสินธุ์-มุกดาหาร-สะหวันนะเขต-วังตี-ดานัง ผนวกกับเส้นทางจากเวียงจันทน์-หนองคาย-อุดรธานี-ขอนแก่น-นครราชสีมา-สระบุรี ซึ่งเส้นทางนี้จังหวัดสระบุรีจะได้รับประโยชน์โดยตรง ส่วนประเทศเวียดนามเริ่มจากเมืองดานัง-เมืองวิน-ฮานอย-ไฮฟอง เป็นระเบียงเศรษฐกิจตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC) เต็มรูปแบบ อันทำให้เดินทางโดยรถยนต์ระหว่างกันได้ผ่านถนนสายเอเชีย ส่งผลให้จังหวัดสระบุรีได้ประโยชน์มากที่สุด และมีความพร้อมในการพัฒนาจังหวัดในเชิงรุกสู่เมืองศูนย์กลางการขนส่งของประเทศที่เชื่อมโยงกับเมืองหลักและแหล่งการผลิตในประเทศและสู่ประเทศเพื่อนบ้าน

ขณะเดียวกัน เทศบาลเมืองสระบุรี ซึ่งเป็นพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมของจังหวัดและเป็นพื้นที่ศูนย์กลางการให้บริการสาธารณะแก่ประชาชน กำลังเผชิญกับความท้าทายหลายด้าน ได้แก่

– ประชากรในท้องถิ่นเทศบาลเมืองสระบุรีมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องในช่วงปี พ.ศ. 2557-2566 ส่งผลให้พื้นที่เทศบาลเมืองสระบุรีกำลังประสบกับปรากฏการณ์เมืองหดตัว

– สัดส่วนผู้สูงอายุต่อประชากรในเทศบาลเมืองสระบุรีสูงกว่าภาพรวมประเทศไทย และอยู่ในระดับสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (ประชากรสูงอายุมากกว่าร้อยละ 20) ตั้งแต่ปี 2561 และยังคงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

– อาคารพาณิชยกรรมในพื้นที่ไม่ได้รับการใช้งานอย่างเต็มประสิทธิภาพ ค่อนข้างทรุดโทรม และถูกทิ้งร้างเป็นจำนวนมาก

– การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานในการเดินทาง ได้แก่ การพัฒนารถไฟทางคู่แก่งคอย-ฉะเชิงเทรา รถไฟความเร็วสูงกรุงเทพฯ-หนองคาย และโครงการทางพิเศษสายใหม่ฉลองรัช-นครนายก-สระบุรี (ทางด่วน) เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านระบบคมนาคมต่อเมืองสระบุรี และส่งผลให้การสัญจรผ่านพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรีมีแนวโน้มลดลง

ด้วยศักยภาพและประเด็นความท้าทายดังกล่าว เทศบาลเมืองสระบุรีจึงวางแผนพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรีเพื่อเตรียมพร้อมรับมือกับบริบททางเศรษฐกิจและสังคมที่กำลังเปลี่ยนแปลงไป ร่วมกับคณาจารย์ผู้วิจัยจากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและบพท. ในโครงการ “การพัฒนาฟื้นฟูศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรีเพื่อรับมือกับสภาวะเมืองหดตัว” ผ่านกระบวนการหารือร่วมกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ยุทธศาสตร์เพื่อขับเคลื่อนเมืองสระบุรีสู่เมืองน่าอยู่ (Livable City) ที่มีการเติบโตอย่างยั่งยืน บนฐานความเข้าใจในบริบทของการศึกษาท้องถิ่นและภูมิสังคมในพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่สาธารณะสำหรับประชาชนในพื้นที่และผู้มาเยือน โดยมุ่งเน้นการใช้ประโยชน์จากอาคารและพื้นที่ร้าง และการปรับปรุงพื้นที่สาธารณะไปสู่พื้นที่เพื่อให้บริการที่เหมาะสมกับบริการพัฒนาใหม่ ในฐานะพื้นที่ที่มีศักยภาพในการรับมือกับสภาวะเมืองหดตัว

ภาคีเครือข่ายได้ดำเนินการสร้างความร่วมมือในการพัฒนาพื้นที่ศึกษาและออกแบบ โดยประสานความร่วมมือในการศึกษาและออกแบบการพัฒนาข้อมูลเมืองจากการสำรวจและรวบรวมข้อมูลด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีแพลตฟอร์ม (City Data Platform) กล่าวคือ การบ่มเพาะเทคโนโลยีที่มีส่วนช่วยในกรอบการวิจัยและการดำเนินงานหลายมิติ อาทิ กระบวนการหรือกิจกรรมการสำรวจเมือง การพัฒนาระบบข้อมูลเมืองด้วยการจัดทำระบบนำเสนอชั้นข้อมูลที่เป็นตัวชี้วัดสภาวะเมืองหดตัว การแสดงผลการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการพัฒนา (City Open Data) การพยากรณ์และวิเคราะห์ทิศทางเมือง ผ่านการกำหนดวิสัยทัศน์ เป้าหมาย แนวทางการพัฒนา และการวางแนวทางการใช้เทคโนโลยีเพื่อการพัฒนาเมือง เช่น การวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลเพื่อออกแบบเทคโนโลยีในการพัฒนาเมือง (City Sensors and City Media) การสร้างภาพลักษณ์ของเมือง (City Branding) พร้อมการกำหนดแนวทางการติดตั้งและติดตามผลลัพธ์จากการติดตั้งเทคโนโลยีระบบข้อมูลเมืองที่เหมาะสมในพื้นที่ศึกษา (City MRV – Monitoring, Reporting and Verification) เป็นต้น นำมาสู่การสร้างข้อสรุปแนวทางการพัฒนาและฟื้นฟูพื้นที่สาธารณะในศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรีให้มีความสอดคล้องกับบริบทความเปลี่ยนแปลงของเทศบาลเมืองสระบุรี

วัตถุประสงค์ของโครงการ

1. จัดตั้งโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่อย่างชาญฉลาดในระดับพื้นที่ โดยการพัฒนาฐานข้อมูลเมืองส่งเสริมการพัฒนาและฟื้นฟูเมืองสระบุรีร่วมกันกับภาคีเครือข่าย

2. ส่งเสริมให้เกิดการลงทุนระดับพื้นที่โดยทำงานร่วมกับโครงการกลางของโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด

3. เพื่อกำหนดแนวทาง แผนพัฒนา พร้อมทิศทางและเป้าหมายของพื้นที่ยุทธศาสตร์ รวมถึงกำหนดลำดับความสำคัญของการพัฒนาโครงการและกำหนดมาตรการเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาฟื้นฟูพื้นที่ศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรี

4. เพื่อพัฒนาฐานข้อมูลเมืองในการประเมินผลลัพธ์และตรวจวัดผลจากการพัฒนาพื้นที่เป้าหมาย

5. เพื่อสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการพัฒนาพื้นที่ยุทธศาสตร์ในศูนย์กลางพาณิชยกรรมเทศบาลเมืองสระบุรี

#เทศบาลเมืองสระบุรี #คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย #โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่อย่างชาญฉลาดในระดับพื้นที่ #CIAP #บพท #wecitizens

Wecitizens Editor

Recent Posts

[THE RESEARCHER : เมืองสระบุรี]<br />วนิชา ชาตะศิริ<br />ผู้ช่วยนักวิชาการคอมพิวเตอร์ สังกัดกองยุทธศาสตร์และงบประมาณ เทศบาลเมืองสระบุรี

“นโยบายของท่านนายกฯ (ธีรรัตน์ จึงยิ่งเรืองรุ่ง นายกเทศมนตรีเมืองสระบุรี) คืออยากเพิ่มช่องทางการบริการให้ประชาชน เมื่อก่อน เวลาประชาชนมาติดต่อราชการ จะมีเสียงบ่นว่า นาน ช้า เสียเวลา ทำเรื่องยาก เอกสารเยอะ ประกอบกับช่วงนั้นมีสถานการณ์โควิด-19 การมาติดต่อราชการคือลดไปเลย…

13 hours ago

[THE RESEARCHER : เมืองสระบุรี]<br />ปริยากร วงศ์สม<br />นักประชาสัมพันธ์ชำนาญการ สังกัดกองยุทธศาสตร์และงบประมาณ เทศบาลเมืองสระบุรี

“ความเป็นเมืองสระบุรี เราเป็นเมืองผ่านไปสู่จังหวัดต่าง ๆ เป็นแหล่งอุตสาหกรรม มีโรงงานเยอะ แต่ถ้าในบริบทตำบลปากเพรียวที่เป็นเขตเทศบาลเมืองสระบุรีคือไม่มีโรงงาน ยังเป็นชุมชนชาวบ้าน มีตลาดนัด ตลาดต่าง ๆ แต่หลังจากที่มีโรคโควิด-19 คือจุดเปลี่ยน คนที่เคยอยู่ตรงนี้ ย้ายถิ่นฐานไปอยู่ที่อื่นมากขึ้น ทำให้สภาพบ้านเมืองเงียบเหงาลง…

19 hours ago

[THE RESEARCHER : เมืองสระบุรี]<br />ธนพล รักษ์กิจการ<br /> ผู้ช่วยเจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์<br />เทศบาลเมืองสระบุรี

“โดยหน้าที่ของผมคือประชาสัมพันธ์กิจกรรม เทศกาลต่าง ๆ ที่ทางเทศบาลเมืองสระบุรีเป็นผู้จัดขึ้น โพรโมตสถานที่ท่องเที่ยว สิ่งที่น่าสนใจในเมืองของเราให้ชาวเมืองสระบุรีรวมถึงผู้อยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงได้รับรู้และอยากมาเยี่ยมเยียน เราเพิ่งจัดแคมเปญ ‘วันเดียวเที่ยว 9 วัด’ เช่น วัดศรีบุรีรตนาราม หรือวัดปากเพรียว เป็นวัดคู่บ้านคู่เมือง เรามีวัดใหม่ที่สร้างขึ้นมาไม่นาน…

20 hours ago

[CITY MOVEMENT : เมืองสระบุรี]<br />สีสันเมืองสระบุรี

พื้นที่ 20.13 ตารางกิโลเมตรของเทศบาลเมืองสระบุรีคือสังคมเมืองขนาดกำลังพอดี มีบรรยากาศไม่เร่งรีบอย่างเมืองมหานคร และมีเสน่ห์เรียบง่ายของเมืองเล็ก ที่สิ่งอำนวยความสะดวกและบริการสาธารณะครบถ้วนในการอยู่อาศัยและใช้ชีวิต เทศบาลฯ ผลักดันโครงการพัฒนาเมืองอย่างไม่หยุดนิ่ง มีแผนพัฒนาท้องถิ่นที่กำลังเกิดขึ้นเพื่อสร้างเมืองน่าอยู่ เช่น สร้างพื้นที่สีเขียวแห่งแรกของเมืองสระบุรี กว่า 20 ไร่ ปรับปรุงสถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดสระบุรีและพื้นที่โดยรอบ…

1 day ago

[THE RESEARCHER : เมืองสระบุรี]<br />ฉัตรกุล ชื่นสุวรรณกุล<br />รองนายกเทศมนตรีเมืองสระบุรี<br />นักวิจัยโครงการ “การพัฒนาฟื้นฟูศูนย์กลางพาณิชยกรรมเมืองสระบุรีเพื่อรับมือกับสภาวะเมืองหดตัว”

“ความตั้งใจคือ ถ้าจะพัฒนา หรือขับเคลื่อนเมือง ควรมีภาควิชาการมาช่วยทำให้ข้อคิดเห็น ข้อเสนอแนะต่าง ๆ ของทั้งประชาชน ของผู้บริหาร ความใฝ่ฝัน ความต้องการในการพัฒนาเมืองของผู้บริหาร อยู่บนพื้นฐานข้อมูลข้อเท็จจริง ประกอบกับการมีเทคโนโลยีมาช่วยขับเคลื่อนเป็นเครื่องมือสำคัญในการอธิบายข้อมูลต่าง ๆ ซึ่งเรียกว่าเป็นวิธีการใหม่ คือโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด…

2 days ago

[THE CITIZENS : เมืองสระบุรี]<br />วรรณภาภรณ์ แก้วเกลี้ยง <br />ประธานกรรมการชุมชน<br />วัดศรีบุรีรตนาราม

“ครอบครัวตั้งแต่รุ่นอากงอาม่าอยู่ที่นี่กันหมด ค้าขายอยู่ตรงท่าน้ำดับเพลิง สมัยก่อนเรียก ท่าปากเพรียว คนจีนเรียก ปั๊กเพียว เป็นท่าเรือริมแม่น้ำป่าสักที่ลงของจากกรุงเทพฯ เข้ามา บ้านที่อยู่ก็โยกย้ายบ้างแต่ก็อยู่บริเวณตลาดนี่แหละ เราเคยชินกับชีวิตที่อยู่ใจกลางเมือง เราหิวเดินไปซื้อได้ เหงา ๆ ก็เดินมาหาเพื่อนในตลาด ทุกคนในตลาดก็รู้จักกันเกือบทั้งหมด…

2 days ago