เมื่อความเสี่ยงจากภัยพิบัติกลายมาเป็นต้นทุนของเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด
จริงอยู่ที่การเป็นเมืองติดแม่น้ำซึ่งเผชิญกับความเสี่ยงด้านอุทกภัยจะดูไกลห่างจากความเป็น “เมืองน่าอยู่” กระนั้น เทศบาลนครปากเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ก็นำสิ่งที่ถูกมองว่าเป็นจุดด้อย แปรเปลี่ยนเป็นต้นทุนสำคัญในการพัฒนาเมืองอย่างชาญฉลาด
โครงการบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด และการพัฒนาความเป็นเลิศในการบริหารจัดการความเสี่ยงอุทกภัย เป็นโครงการที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างเทศบาลนครปากเกร็ดและบพท. ในการจัดเก็บและวิเคราะห์ข้อมูลเมือง (City Data Report) เพื่อใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาเมือง รวมถึงพัฒนาเครื่องมือที่ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในเขตเทศบาลนครปากเกร็ด
โครงการดังกล่าวเริ่มต้นจากโจทย์หลักที่เทศบาลฯ โดย วิชัย บรรดาศักดิ์ นายกเทศมนตรี ต้องการยกระดับประสิทธิภาพในการรับมือปัญหาน้ำท่วม อันเป็นความท้าทายสำคัญที่ผู้คนในเขตเทศบาลฯ มองเห็นตรงกัน ซึ่งสอดรับกับที่ รศ. ดร.สมพร คุณวิชิต อาจารย์สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ผู้เชี่ยวชาญในศาสตร์ด้านการจัดการภัยพิบัติในระดับเมือง ตระหนักในศักยภาพของเมืองปากเกร็ดในการเป็น Resilient City (เมืองที่มีความพร้อมต่อการรับมือกับการเปลี่ยนแปลง) รวมถึงการเป็นเมืองต้นแบบในการรับมือกับภัยพิบัติ จึงร่วมมือกันทำวิจัยในกรอบของเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด ผ่านการสนับสนุนของ บพท.
“ปากเกร็ดเป็นเมืองที่มีความพร้อมในสาธารณูปโภค พื้นที่เพื่อการผ่อนคลาย และเศรษฐกิจที่ดีอยู่แล้ว หากเราสามารถทำให้ประชาชนวางใจว่าเมืองจะปลอดพ้นจากปัญหาน้ำท่วม หรือภัยพิบัติทางธรรมชาติอื่น ๆ สิ่งนี้จะช่วยเสริมภาพของเมืองน่าอยู่โดยสมบูรณ์ และแน่นอน การหนุนเสริมในด้านนวัตกรรมที่ช่วยอำนวยความสะดวกวิถีชีวิตของผู้คน ก็จะทำให้ปากเกร็ดเป็นเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาดไปพร้อมกัน” วิชัย บรรดาศักด์ นายกเทศมนตรีนครปากเกร็ด กล่าว
โดยวัตถุประสงค์หลักของโครงการฯ ประกอบไปด้วยการจัดตั้งโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ (CIA) การสำรวจข้อมูลเมือง (City Scan) การจัดทำโครงสร้างข้อมูลเมือง (City Data Infrastructure) และการส่งเสริมการลงทุนระดับพื้นที่ นอกจากนี้ โครงการยังเน้นให้เกิดการมีส่วนร่วมของประชาชน ผ่านการจัดเวทีสาธารณะเพื่อรวบรวมความคิดเห็น (แนวทางวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม)
ในส่วนของผลลัพธ์ของงานวิจัยจะปรากฏในรูปแบบของการพัฒนาเทคโนโลยีที่ตอบโจทย์พื้นที่ ไม่ว่าจะเป็น
· City Digital Data Platform (CDDP) หรือระบบฐานข้อมูลเพื่อการพัฒนาเมือง
· LINE OA Pakkret Connect ระบบแจ้งเตือนภัยพิบัติสำหรับประชาชนที่ได้รับการยกระดับฟังก์ชันแบบเรียลไทม์ และเปิดให้ประชาชนแจ้งข่าวสารอย่างทันท่วงที
· Climate Change & Disaster Learning Platform แพลตฟอร์มการเรียนรู้เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยพิบัติ โดยนำร่องที่กลุ่มนักเรียนในโรงเรียนสังกัดของเทศบาลฯ· โครงการพัฒนาศักยภาพบุคลากรและประชาชน เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการจัดการภัยพิบัติด้วยเทคโนโลยี
และที่สำคัญคือการจัดเวทีภาคประชาชนเพื่อจัดทำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาเมือง “ต้นแบบเมืองที่มีความเป็นเลิศด้านการบริหารจัดการความเสี่ยงอุทกภัย” ซึ่งจะช่วยส่งเสริมให้เกิดความเป็นเมืองน่าอยู่และน่าลงทุน
“แม้โจทย์ของเราคือการพัฒนาแผนและเครื่องมือเสริมศักยภาพการรับมือกับภัยพิบัติที่ทางเทศบาลฯ ได้ริเริ่มไว้ดีอยู่แล้ว แต่หัวใจสำคัญอีกเรื่องที่เราคาดหวังจากงานวิจัยนี้ คือการสร้างกระบวนการการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ในการกำหนดทิศทางและแผนการพัฒนาเมืองร่วมกับเทศบาลฯ ซึ่งหากกระบวนการนี้สำเร็จ นี่ต่างหากที่จะเป็นผลลัพธ์ของการทำให้ปากเกร็ดเป็นเมืองน่าอยู่อย่างแท้จริง” รศ. ดร.สมพร กล่าว
วัตถุประสงค์ของโครงการ
1. เพื่อจัดตั้งโปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด (CIA) ระดับพื้นที่
2. หนุนเสริมกิจกรรมการสำรวจเมือง (City Scan) การจัดตั้งกลไกในพื้นที่ (City Charter) และการจัดทำ City Data Infrastructure
3. เพื่อส่งเสริมให้เกิดการลงทุนระดับพื้นที่
4. เพื่อจัดทำแผนพัฒนาเมืองของเทศบาลนครปากเกร็ด เพื่อมุ่งสู่ “ต้นแบบเมืองที่มีความเป็นเลิศด้านการบริหาร จัดการความเสี่ยงอุทกภัย”
5. เพื่อเสนอแนวทางการแก้ปัญหาสำคัญของเมือง (City Solution) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเด็นการยกระดับ การบริหารจัดการความเสี่ยงภัยพิบัติให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
6. เพื่อขับเคลื่อนการดำเนินกิจกรรมร่วมกับโครงการกลาง โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด
#เทศบาลนครปากเกร็ด #CIAP #โปรแกรมบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่การเป็นเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด #PMUA #บพท #Wecitizens
น้ำเป็นทั้งพรและภัยของผู้คนในเทศบาลนครปากเกร็ด เมืองริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาเมืองนี้เติบโตมาจากหมู่บ้านชาวสวนในสมัยอยุธยา โดยสายน้ำไม่เพียงหล่อเลี้ยงชีวิต แต่ยังหลอมรวมวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชาวไทย จีน และมอญ เข้าด้วยกัน กลายเป็นอัตลักษณ์และรากฐานสำคัญของการพัฒนาเมืองจนถึงปัจจุบันแต่ดังที่กล่าว น้ำก็เป็นภัยคุกคามที่ไม่อาจมองข้าม ในพื้นที่ 36 ตารางกิโลเมตรของเทศบาลนครปากเกร็ด แนวริมน้ำยาวกว่า 15 กิโลเมตรคือแนวหน้าที่ชุมชนหลายสิบแห่งต้องเผชิญกับมวลน้ำมหาศาลของเจ้าพระยา…
WeCitizens สนทนากับ รศ. ดร.สมพร คุณวิชิต หัวหน้าโครงการวิจัยเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด เทศบาลนครปากเกร็ด ถึง “โครงการบ่มเพาะและเร่งรัดกระบวนการเพื่อมุ่งสู่เมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาดและการพัฒนาความเป็นเลิศในการบริหารจัดการความเสี่ยงอุทกภัยในพื้นที่เทศบาลนครปากเกร็ด” ที่เขาขับเคลื่อน ว่าด้วยจุดเริ่มต้นและเป้าหมายในการทำให้ปากเกร็ดเป็นเมืองต้นแบบของการจัดการภัยพิบัติในระดับนานาชาติ เทศบาลนครปากเกร็ดมีความพร้อมมากน้อยแค่ไหน และการจัดการน้ำท่วมส่งผลต่อการทำปากเกร็ดให้เป็นเมืองน่าอยู่ได้อย่างไร ไปติดตามกัน ก่อนอื่น…
“ป้าเป็นคนอ่างทอง แต่ย้ายมาเรียนที่กรุงเทพฯ ตั้งแต่ประถมฯ พอเรียนจบ ไม่อยากอยู่เมืองที่พลุกพล่าน น้ำท่วมบ่อย บ้านแพง เลยมองหาชานเมืองที่สงบและราคาจับต้องได้ จนมาเจอปากเกร็ด ชุมชนประชานิเวศน์ 2 ระยะ 3 เป็นบ้านจัดสรรของการเคหะ ตั้งอยู่เยื้อง…
“คลองในพื้นที่ปากเกร็ดเป็นทั้งคลองดั้งเดิมและคลองที่ขุดขึ้นใหม่ ปัจจุบันมีทั้งหมด 17 คลอง รวมถึงลำราง ลำกระโดง และคูน้ำจำนวนหนึ่ง การดูแลพื้นที่ดังกล่าวเป็นงานที่ซับซ้อน เนื่องจากคลองบางแห่งมีปัญหาด้านกายภาพ ส่งผลกระทบต่อการไหลของน้ำและการป้องกันน้ำท่วมคลองบางพูดเป็นหนึ่งในคลองที่มีปัญหาหนักที่สุด โดยเฉพาะบริเวณใกล้ถนนแจ้งวัฒนะ เนื่องจากคลองมีลักษณะคดเคี้ยวและอยู่ติดกับบ้านเรือนประชาชน อีกทั้งประตูระบายน้ำบางแห่งยังชำรุด ส่งผลให้การควบคุมระดับน้ำเป็นไปได้ยาก เราจึงต้องเฝ้าระวังคุณภาพน้ำอย่างใกล้ชิด…
“ผมเป็นคนสุพรรณบุรี มาได้ภรรยาที่เกาะเกร็ด เลยย้ายมาอยู่ที่นี่ตั้งแต่วัยรุ่น ทำอาชีพขับเรือรับส่งคนจากเกาะเกร็ดไปปากเกร็ดหรือเมืองนนท์บ้าง รับ-ส่งตามท่าเรือต่าง ๆ คล้ายกับวินมอเตอร์ไซค์นี่แหละมีเรือรับส่งทั้งหมด 14 ลำ คนขับทุกคนเป็นคนเกาะเกร็ด ในวันธรรมดา คนบนเกาะส่วนหนึ่งเขาจะเลือกเดินทางเข้าเมืองด้วยการนั่งเรือข้ามฟากที่ท่าวัดสนามเหนือ แล้วก็นั่งรถเมล์ หรือรถสาธารณะอื่น ๆ…
“โครงการ ‘รู้สู้น้ำ’ เป็นนวัตกรรมการบริหารจัดการน้ำที่พัฒนาโดยเทศบาลนครปากเกร็ด เพื่อแก้ปัญหาน้ำขังระบายไม่ทันในเขตเทศบาลฯ ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่ปี 2554 โดยพัฒนาต่อยอดจาก ‘ปากเกร็ดโมเดล’ เดิม สู่ ‘ปากเกร็ดโมเดลใหม่’ ที่ผสานเทคโนโลยีสารสนเทศเข้ากับระบบบัญชาการเหตุการณ์ (ICS)หัวใจสำคัญของโครงการนี้ คือความสามารถของเทศบาลฯ ในการจัดการข้อมูลจำนวนมากให้เป็นระบบ…