[ THE RESEARCHER เมืองพนัสนิคม ]
รศ. ดร.อมร กฤษณพันธุ์

อาจารย์คณะสถาปัตยกรรม ศิลปะและการออกแบบสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
นักวิจัยโครงการเมืองน่าอยู่ที่ชาญฉลาด พนัสนิคม

“ความที่เมืองพนัสนิคมแต่เดิมเป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างเมืองชายทะเล กับเมืองที่อยู่ใกล้ป่าเขา ที่นี่จึงมีลักษณะเป็นชุมทางการค้าที่ผู้คนนำสินค้าจากทะเลและป่าเข้ามาแลกเปลี่ยนกัน เมืองจึงถูกขยับขยายและเติบโตด้วยอัตลักษณ์แบบที่เห็น

ขณะเดียวกัน ความที่พนัสนิคมเป็นชุมชนการค้าที่มีความรุ่งเรืองมาก่อนจะเกิดการตัดถนน จึงสังเกตได้ว่าเส้นทางในเมืองมีความคดเคี้ยว ซึ่งหาไม่ได้จากเมืองใหญ่ จริงอยู่จุดนี้อาจเป็นปัญหาในการขยายเมือง แต่ขณะเดียวกันมันก็เป็นเสน่ห์ของการเป็นเมืองเก่า สังเกตดู ถ้าเราขับรถจากทางหลวงที่เรียงรายด้วยโรงงานอุตสาหกรรมเข้ามาในเขตเทศบาลเมือง พอมาถึงเราจะเจอทุ่งนารายล้อมด้านนอก ก่อนจะเจอถนนแคบ ๆ ที่เรียงรายด้วยตึกแถวสมัยก่อน โดยร้านรวงเหล่านี้ส่วนใหญ่จะจำหน่ายเครื่องมือการเกษตรที่ขัดแย้งกับเขตอุตสาหกรรมรอบนอกอย่างน่าสนใจ

พนัสนิคมจึงเป็นเหมือนโลกอีกใบหนึ่งเลยนะ เป็นโลกที่บรรจุไว้ด้วยความหลากหลายทางศิลปวัฒนธรรมของคนไทย ลาว และจีนดั้งเดิม ซึ่งสะท้อนผ่านวิถีชีวิต ศาลเจ้า วัดวาอาราม อาหารการกิน ศิลปวัฒนธรรม ไปจนถึงประเพณี และทุกวัฒนธรรมก็ล้วนเติบโตในแบบฉบับของตัวเอง อย่างไม่มีใครข่มกัน ผมมองว่าสิ่งเหล่านี้คือต้นทุนของพนัสนิคมที่มีความเฉพาะตัว และไม่อาจหาได้จากเมืองไหน ๆ ในภูมิภาค และนี่คือต้นทุนสำคัญที่ผู้คนจะสามารถนำไปพัฒนาต่อ เพื่อสร้างแรงกระเพื่อมทางเศรษฐกิจให้กับเมือง”