“ก่อนหน้านี้เคยแต่ขับรถผ่านครับ ผมเริ่มเข้ามาและรู้จักนครสวรรค์จริงๆ ในฐานะเป็นนักวิจัยของสมาคมการผังเมือง โดยช่วยอาจารย์ฐาปนา (ฐาปนา บุณยประวิตร เลขานุการกฎบัตรไทย) จัดตั้งคณะกรรมการกฎบัตรนครสวรรค์ และเริ่มโครงการสมาร์ทซิตี้ตั้งแต่ปี 2562
จากนั้นก็ทำโครงการที่เมืองนี้มาเรื่อยๆ จนปี 2564 เราได้รับการสนับสนุนจาก บพท. ทำโครงการเมืองแห่งการเรียนรู้ควบคู่กับสมาร์ทซิตี้ ผ่านรูปแบบการทำ Smart Block บริเวณศูนย์การค้า (สถานีขนส่งผู้โดยสาร จังหวัดนครสวรรค์)
ในฐานะที่เป็นสถาปนิก ผมรับหน้าที่รับฟังข้อเสนอจากภาคส่วนต่างๆ ของเมืองนครสวรรค์ รวมถึงการนำรายละเอียดของกฎบัตรมาใช้ ก่อนจะร่วมกับชุมชนออกแบบพื้นที่ดังกล่าว ทำให้ทุกคนเห็นภาพว่าถ้าย่านนี้เป็น Smart Block จะมีหน้าตาอย่างไร สามารถอำนวยความสะดวกต่อวิถีชีวิต หรือยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนได้อย่างไร
ซึ่งใช่ ด้วยปัจจัยสำคัญที่ภายในย่านกำลังจะมีศูนย์การค้าขนาดใหญ่อย่างเซ็นทรัลมาเปิดให้บริการ ถ้าเรามีการปรับพื้นที่ให้เป็น Smart Block ทำให้ย่านมีความสะดวกต่อการเดินเท้าและเข้าถึงทุกพื้นที่ได้อย่างราบรื่น รวมถึงการมีอารยสถาปัตย์ (universal design) ก็เชื่อว่าสิ่งนี้จะช่วยหนุนเสริมผู้คนทุกๆ กลุ่ม รวมถึงธุรกิจขนาดเล็กของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เพราะหัวใจการออกแบบ Smart Block ของเราหาใช่การปรับปรุงพื้นที่เพื่อรองรับศูนย์การค้าขนาดใหญ่ แต่เป็นการออกแบบให้ทุกคนได้ประโยชน์จากพื้นที่ และเข้าถึงการใช้งานอย่างเกื้อกูล มันไม่มีทางเลยที่ห้างสรรพสินค้าหรือศูนย์ท่ารถจะโตฝั่งเดียว แต่ย่านการค้าและชุมชนโดยรอบไม่โตไปด้วยกัน เพราะถ้าเป็นเช่นนั้น อีกไม่นานย่านก็จะพบกับทางตัน
ถามว่าเราทำงานกับชาวบ้านอย่างไร อันนี้ต้องยกเครดิตให้กับทางเทศบาลนครนครสวรรค์ที่สามารถสื่อสารกับชาวบ้านในพื้นที่ให้เข้าใจในเบื้องต้น ทำให้ทุกคนพร้อมเปิดใจให้เราเข้าไปทำงานร่วมกัน ขณะเดียวกัน เราก็ไปสร้างกระบวนการการมีส่วนร่วมในแบบที่เป็นเพื่อนเข้าหาเพื่อน น้องเข้าหาพี่ หรือหลานเข้าหาลุงๆ ป้าๆ ไม่ใช่ในฐานะนักวิจัยกับแหล่งข้อมูล หรือนักออกแบบกับลูกค้า เราอธิบายความคิดเชิงวิชาการด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย และชี้ให้เห็นข้อดีและข้อเสียของการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ก่อนจะประมวลทุกความคิดเห็น เพื่อนำมาสู่แนวทางการออกแบบพื้นที่ที่ตอบโจทย์กับทุกคนมากที่สุด
ผมสามารถพูดได้อย่างเต็มปากว่า แม้เราจะทำงานกับพื้นที่เล็กๆ แต่การได้เห็นพลวัตของความร่วมมือจากทั้งภาครัฐ ผู้ประกอบการ และภาคส่วนต่างๆ นครสวรรค์ถือเป็นเมืองที่มีความก้าวหน้าและความพร้อมจะเป็นสมาร์ทซิตี้มากกว่าหลายๆ เมืองที่เราทำมา
และใช่ครับ เมืองนี้มีความพร้อมจะเป็นต้นแบบให้เมืองอื่นๆ เข้ามาเรียนรู้และนำบทเรียนไปปรับใช้ ขณะเดียวกัน แม้โครงการวิจัยเรื่องเมืองแห่งการเรียนรู้จะแล้วเสร็จไปตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2565 แต่ด้วยกลไกที่เราร่วมกันจัดทำ โดยมีเทศบาล เครือข่ายภาคเอกชน และคณะกรรมการกฎบัตรนครสวรรค์เป็นหัวเรี่ยวหัวแรง เราจึงเห็นแนวโน้มของการพัฒนาเมืองเกิดขึ้นต่อไป แม้จะไม่มีทุนวิจัยมาสนับสนุนแล้วก็ตาม
และอย่างที่บอกตอนต้น ก่อนหน้านี้ผมเคยแต่ขับรถผ่านนครสวรรค์ เดินทางจากกรุงเทพฯ ไปทางภาคเหนือ แต่หลังจากที่ทำงานวิจัยที่นี่แล้วเสร็จ ผมมองเห็นนครสวรรค์เป็นจุดหมายปลายทาง หรือ destination ของการพัฒนาในหลายๆ มิติอย่างน่าสนใจ”
ฐปนันท์ งามบุษรัตน์
นักวิจัยสมาคมการผังเมืองไทยและกฎบัตรไทย
WeCitizens ชวนผู้อ่านเรียนรู้เมืองแก่งคอย เมืองประวัติศาสตร์ที่มีบาดแผลจากสงครามโลกครั้งที่ 2 แต่ในวันนี้ แก่งคอยเปลี่ยนบาดแผลแห่งประวัติศาสตร์เป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตอ่านความคิด วิถีชีวิตผู้คนแก่งคอยได้ที่ WeCitizens : เสียงแก่งคอย, สระบุรี - WeCitizens Flip PDF…
WeCitizens ชวนผู้อ่านเดินทางไปจังหวัดนครสวรรค์ เมืองที่อยู่กึ่งกลางระหว่างภาคเหนือและภาคกลาง เมืองที่เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายการเดินทางทางน้ำในอดีต นครสวรรค์จึงเป็นเมืองสำคัญอีกเมืองหนึ่งในฐานะของเมืองที่เป็นศูนย์กลาง (Hub) ทั้งด้านการค้า การคมนาคม และนำมาซึ่งความหลากหลายทางวัฒนธรรมของผู้คนหลากหลายกลุ่ม โดยเฉพาะชาวจีนโพ้นทะเล E-book ฉบับเสียงนครสวรรค์ฉบับนี้ จะพาผู้อ่านทุกคนไปเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวนครสวรรค์ วัฒนธรรมชาวจีนและเทศกาลตรุษจีนที่มีชื่อเสียงโด่งดังในระดับประเทศและนานาชาติ และไปฟังเสียงผู้คนชาวนครสวรรค์ที่มองบ้านเมืองของตนเองตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน…
นอกจากจะถูกจดจำจากเพลงดังที่มีชื่อเดียวกับชื่ออำเภอของ ก้าน แก้วสุพรรณ และเพลงฮิตของคาราบาว ซึ่งสื่อถึงที่มาของชื่อ ‘แก่งคอย’ อย่าง ‘แร้งคอย’ หากไม่ใช่คนในพื้นที่ อาจนึกภาพไม่ออกว่าอำเภอของจังหวัดสระบุรีที่เป็นปากทางขึ้นอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่และประตูสู่ภาคอีสาน มีความสำคัญอย่างไร? ไม่เพียงเป็นเมืองท่าที่สำคัญในการขนส่งสินค้าผ่านแม่น้ำป่าสักและทางรถไฟ อำเภอแก่งคอย ยังเป็นจุดเริ่มต้น (ต่อจากอำเภอเมืองสระบุรี)…
เพราะเมือง คือ ผู้คน และผู้คน คือ ตัวแปรสำคัญที่สุดในการพัฒนาเมือง ความเจริญงอกงามทางวัฒนธรรมหรือการเติบโตทางเศรษฐกิจ และมาตรฐานคุณภาพชีวิต จึงขึ้นอยู่กับศักยภาพ ความสามารถ และความร่วมมือร่วมใจของคนในเมืองเป็นฐานสำคัญ กว่าทศวรรษที่ ‘ขอนแก่นโมเดล’ เป็นโมเดลการพัฒนาเมืองที่ได้รับการยอมรับ และพูดถึงในฐานะแนวคิดและปฏิบัติการการพัฒนาเมืองที่ก้าวหน้ามากที่สุด…
เมืองขอนแก่น ผู้คน กับการเรียนรู้เพื่อก้าวต่อไป ไม่มีภูเขา ไม่มีแม่น้ำสายใหญ่ อยู่ไกลโพ้นจากชายทะเล แหล่งท่องเที่ยวมีชื่อ หรือทรัพยากรธรรมชาติสำคัญก็น้อยนิด แต่มีคนที่เอาจริงเอาจังกับการพัฒนาเมืองกลุ่มใหญ่ที่กล้าคิดกล้าฝัน พยายามทำทุกลู่ให้ความหวังเป็นจริงได้ นี่คือปัจจัยที่ทำให้ช่วงเวลาเพียงกึงศตวรรษนำพาเมืองขอนแก่น เติบโตได้อย่างก้าวกระโดด ‘ผู้คน และความร่วมมือ…
“เมื่อพูดถึงเรื่องเมืองแห่งการเรียนรู้ หรือ Learning City ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับหน้าที่รับผิดชอบของเทศบาลนครขอนแก่น เราดำเนินงานตามวิสัยทัศน์ที่ว่า ‘พัฒนาเมืองสู่สากล สร้างสังคมแห่งความสุข’ การที่เมืองจะพัฒนาได้และสร้างสังคมที่เป็นสุข ต้องเริ่มที่ ‘คน’ คนที่เป็นกำลังสำคัญในการร่วมกันพัฒนาเมือง ยกตัวอย่างในกรณีที่เปรียบเทียบง่าย ๆ เช่น ถ้าเราจะพัฒนาขอนแก่นเป็นเมือง…